২০২৪ চনৰ ৩ অক্টোবৰৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে শাৰদ নৱৰাত্ৰী-২০২৪। ই হিন্দু ধৰ্মৰ আদিম শক্তি ‘দেৱী দুৰ্গা’ৰ পূজাৰ প্ৰধান উৎসৱ। সমগ্ৰ দেশতে এই উৎসৱ অতি আড়ম্বৰেৰে পালন কৰা হয়। নৱৰাত্ৰিৰ ৯ দিনত ভক্তসকলে নৱদুৰ্গা নামেৰে জনাজাত দেৱী দুৰ্গাৰ নটা ৰূপৰ পূজা কৰে।
নৱৰাত্ৰি শব্দৰ অৰ্থ হৈছে ‘ন ৰাতি’। এই উৎসৱ বছৰত দুবাৰকৈ আহে, এটা হৈছে চৌত্ৰ নৱৰাত্ৰি আৰু আনটো শাৰদ নৱৰাত্ৰি। চৈত্ৰা নৱৰাত্ৰীয়ে বসন্তৰ আগমন আৰু শাৰদ নৱৰাত্ৰীয়ে শৰতৰ আগমন ঘটায়। ধৰ্মীয় দৃষ্টিকোণৰ পৰা শাৰদ নৱৰাত্ৰীৰ গুৰুত্ব অপৰিসীম। দুৰ্গা দেৱীৰ শক্তি আৰু তেওঁৰ বিভিন্ন ৰূপক শ্ৰদ্ধা জনাই ইয়াক উৎসৱ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
এই ৯ দিনত মা দূৰ্গাৰ ভক্তসকলে উপবাসে থাকে, ঘৰ-দুৱাৰ-মন্দিৰত দেৱীৰ প্ৰতিমা স্থাপন কৰে, দুৰ্গা সপ্তসতী পাঠ কৰা হয়। ইয়াৰ উপৰিও ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান আৰু দেৱী আৰতিৰ সমান্তৰালকৈ নৱৰাত্ৰিত গৰ্বা, দণ্ডিয়া ৰাসৰ দৰে সাংস্কৃতিক কাৰ্যসূচীও দেখা যায়।
ঘট বা কলহ স্থাপনৰ গুৰুত্ব
শাৰদ নৱৰাত্ৰীৰ আৰম্ভণি হয় ঘট স্থাপনেৰে, যিটো শুভ সময়ত কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয়। ঘট স্থাপনৰ সময়ত মংগল আৰু ধনাত্মক শক্তিৰ প্ৰতীক হিচাপে বিবেচিত কলহ স্থাপন কৰা হয়। এই কলহক দেৱী দুৰ্গাৰ প্ৰতীকী প্ৰতিমূৰ্তি হিচাপে গণ্য কৰা হয় আৰু ইয়াত নাৰিকল, আমৰ পাত ৰখা হয়।
ঘট স্থাপন হৈছে নৱৰাত্ৰিৰ ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতিৰ মূল শিলাস্তম্ভ। এই আচাৰ-ব্যৱহাৰেৰে ৯ দিনলৈ দেৱী দুৰ্গাৰ পূজা আৰম্ভ হয়। উপযুক্ত সময়ত ঘট প্ৰতিষ্ঠা কৰাটো প্ৰয়োজনীয়, যাতে মাতৃ দেৱীৰ আশীৰ্বাদ লাভ কৰিব পাৰে।
ঘট স্থাপনৰ শুভ সময়
নৱৰাত্ৰিৰ ঘট স্থাপন (কলহ স্থাপন)ৰ শুভ সময় বিশেষভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি বিবেচিত হৈছে। কাৰণ, এই সময়তে মাতৃ দুৰ্গাৰ পূজা আৰম্ভ হয়। প্ৰথম শুভ সময় ৩ অক্টোবৰৰ পুৱা ৬:১৫ বজাৰ পৰা পুৱা ৭:২২ বজালৈ। পুৱা ঘট প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে ১ ঘণ্টা ৬ মিনিট সময় পাব।
দ্বিতীয় শুভ সময় - ৩ অক্টোবৰৰ বিয়লি অভিজিত মুহুৰ্ত। ইয়াক অতি শুভ বুলি গণ্য কৰা হয়। পুৱা ১১:৪৬ বজাৰ পৰা নিশা ১২:৩৩ বজালৈ চলিব। এই সময়ছোৱাত ঘট প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে ঘৰত শান্তি, সমৃদ্ধি আৰু সুখৰ সৃষ্টি হয়। বিশেষকৈ পুৱাৰ সময় ঘট প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে সৰ্বোত্তম বুলি বিবেচিত হয়, যেতিয়া সূৰ্য্য উদয় হয় আৰু সমগ্ৰ পৰিৱেশত ইতিবাচক শক্তিৰ প্ৰবাহ হয়।
ঘট স্থাপন পদ্ধতিঃ
ঘট স্থাপনৰ কেইটামান পদ্ধতি পালন কৰা হয়। তলত দিয়া পদক্ষেপ অনুসৰণ কৰি ঘৰতে ঘট স্থাপন কৰিব পাৰি। পূজাস্থলী বিশুদ্ধ পানী আৰু গংগা পানীৰে শুদ্ধ কৰক। তাত দেৱীৰ মূৰ্তি বা ছবি স্থাপন কৰি এটা দীপ জ্বলাওক। তাম বা মাটিৰ পাত্ৰ এটা লওক। তাত পানী ভৰাই তাত গংগা পানী, সুমথিৰা, কিছু মুদ্ৰা আৰু হালধী দিব।
কলহৰ ওপৰত আমৰ পাত দি তাৰ ওপৰত ৰঙা কাপোৰেৰে মেৰিয়াই থোৱা নাৰিকল এটা থৈ দিব। কেঁচা সূতাৰে নাৰিকল বান্ধি কলহৰ ওপৰত থৈ দিব। মাটিত যাৱ (jau) সিঁচিব। এই যাৱ বীজটো নৱৰাত্ৰিৰ ন দিনত বাঢ়ি থাকে আৰু ইয়াক শুভ লক্ষণ বুলি গণ্য কৰা হয়।
শাৰদ নৱৰাত্ৰিৰ ন দিনত নৱদুৰ্গা নামেৰে পৰিচিত দেৱীৰ নটা ৰূপ পূজা কৰা হয়। প্ৰতিটো দিনৰ নিজস্ব বিশেষ তাৎপৰ্য আৰু পূজা পদ্ধতি আছে।
প্ৰথম দিনা শৈলপুত্ৰী - নৱৰাত্ৰিৰ প্ৰথম দিনা শৈলপুত্ৰী দেৱীক পূজা কৰা হয়। তেওঁক পৰ্বত ৰজা হিমালয়ৰ কন্যা বুলি গণ্য কৰা হয়। এই দিনটো ক্ষমতা লাভৰ বাবে উৎসৰ্গিত।
দ্বিতীয় দিনা ব্ৰহ্মচাৰিনী - দ্বিতীয় দিনা ব্ৰহ্মচাৰিনী পূজা কৰা হয়। তেওঁ তপস্যা আৰু ধ্যানৰ দেৱী। এই দিনটো আধ্যাত্মিক অনুশীলন আৰু অনুশাসনৰ প্ৰতীক।
তৃতীয় দিনা চন্দ্ৰঘন্টা - তৃতীয় দিনা চন্দ্ৰঘান্ত দেৱীক পূজা কৰা হয়। এই দিৱস সাহস আৰু বীৰত্বৰ প্ৰতীক।
চতুৰ্থ দিনা কুশমাণ্ডা - চতুৰ্থ দিনা দেৱী কুশমাণ্ডাক পূজা কৰা হয়, যাক বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৃষ্টিকৰ্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এই দিনটো শক্তি আৰু সাহসৰ প্ৰতীক।
পঞ্চম দিনা স্কন্দমাতা - পঞ্চম দিনা স্কন্দমাতা পূজা কৰা হয়। এই দিনটো মাতৃত্ব আৰু মমতাৰ প্ৰতীক।
ষষ্ঠ দিনা কাত্যয়নী - ষষ্ঠ দিনা দেৱী কাত্যয়নীক পূজা কৰা হয়। এই দিনটো স্বাস্থ্য আৰু সমৃদ্ধিৰ প্ৰতীক।
সপ্তম দিনা কালৰাত্ৰি – সপ্তম দিনা কালৰাত্ৰী পূজা কৰা হয়। এই দিনটো অপশক্তিৰ পৰা সুৰক্ষাৰ প্ৰতীক হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
অষ্টমীৰ দিনা মহাগৌৰী - অষ্টম দিনা মহাগৌৰী পূজা কৰা হয়। এই দিনটো পবিত্ৰতা আৰু জ্ঞানৰ প্ৰতীক।
নৱম দিনা সিদ্ধিদাত্ৰী - নৱম দিনা সিদ্ধিদাত্ৰী পূজা কৰা হয়। এই দিনটো সাফল্য আৰু আশীৰ্বাদৰ প্ৰতীক।
নৱৰাত্ৰি আৰু বিজয়দশমীৰ অন্ত
৩ অক্টোবৰ বৃহস্পতিবাৰৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা নৱৰাত্ৰী উৎসৱ ১১ অক্টোবৰ শুকুৰবাৰে নৱমী তিথিত সমাপ্ত হ’ব। পিছদিনা ১২ অক্টোবৰ শনিবাৰে বিজয়দশমী উদযাপন কৰা হ’ব।
নৱৰাত্ৰি ব্ৰতৰ গুৰুত্ব
নৱৰাত্ৰিৰ সময়ত ব্ৰত ৰখাটো অত্যন্ত শুভদায়ক বুলি গণ্য কৰা হয়। ৰোজা পালন কৰিলে দেহ আৰু মন পবিত্ৰ হয়। ব্ৰতৰ ফলত ভক্তই দেৱীৰ আশীৰ্বাদ লাভ কৰে। নৱৰাত্ৰীৰ উপবাসৰ সময়ত কেৱল সাত্বিক খাদ্যহে সেৱন কৰা হয়, য’ত ফলমূল আৰু গাখীৰ আদি অন্তৰ্ভুক্ত। শস্য, মাংস, পিয়াঁজ, নহৰু আদি সেৱন নিষিদ্ধ। উপবাস পালন কৰিলে আধ্যাত্মিক আৰু শাৰীৰিক শুদ্ধিকৰণ হয় আৰু সাধকক মানসিক শান্তি আৰু একাগ্ৰতা প্ৰদান কৰে।
