ফিৰদৌচ খান
হজৰত খোৱাজা মইনুদ্দিন হাছান চিষ্টি ৰহমাতুল্লাহ আলাইহ এজন বিখ্যাত চুফী। তেওঁক চুলতান-ই-হিন্দ, খোৱাজা ঘৰিব নৱাজ আৰু খোৱাজা আজমেৰী আতা-ই ৰছুল নামেৰেও জনা যায়। আল্লাহৰ অন্তিম নবী হজৰত মহম্মদ চাল্লাল্লাহু আলাইহি ৱাছাল্লামৰ সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ অন্যতম। তেওঁৰ দৰগাহ ৰাজস্থানৰ আজমেৰত অৱস্থিত। সমগ্ৰ বিশ্বৰ পৰা ইয়ালৈ তীৰ্থযাত্ৰী আহে। খোৱাজা চাহাবৰ কাৰণে আজমেৰক আজমেৰ শ্বৰীফ বুলিও কোৱা হয়।
খোৱাজা চাহাব চিষ্টিয়া ক্ৰমৰ অন্তৰ্গত। মন কৰিবলগীয়া যে ইৰাণৰ চিষ্ট চহৰত হজৰত আবু ইছহাক ছামি ৰহমাতুল্লাহ আলাইহে চুফী ধৰ্মৰ চিষ্টী পদ্ধতি আৰম্ভ কৰিছিল। সেয়েহে এই পদ্ধতিক চিষ্টিয়া নামেৰে জনাজাত হ’ল। খোৱাজা মইনুদ্দিন হাছান চিষ্টি ৰহমাতুল্লাহ আলাইহ যেতিয়া ভাৰতলৈ আহিছিল, তেতিয়া তেওঁ ইয়াক বহু দূৰলৈকে বিয়পাই দিছিল।
হজৰত খোৱাজা মইনুদ্দিন হাছান চিষ্টি ৰহমাতুল্লাহ আলাইহৰ দৰগাহৰ পুৰণি ছবি
ভাৰতৰ বাহিৰেও পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশতো চিষ্টিয়া পদ্ধতি সম্প্ৰসাৰিত হয়। আচলতে আন ধাৰাৰ দৰে এই ধাৰাও সমগ্ৰ বিশ্বতে বিয়পি পৰিছে। খোৱাজা চাহাবৰ জন্ম হৈছিল ৯ ৰজব ৫৩০ হিজৰীত ছিস্তানৰ সঞ্জাৰত। এতিয়া এই অঞ্চল ইৰাণৰ দক্ষিণ-পূব অংশত, যিটো আফগানিস্তান আৰু পাকিস্তানৰ সীমান্তৰ লগত সংলগ্ন। সঞ্জৰত জন্ম হোৱাৰ বাবে তেওঁক সঞ্জৰী বুলিও কোৱা হয়। অতি কম বয়সতে তেওঁৰ মনৰ পৰা দেউতাকৰ ছাঁ নোহোৱা হৈ গৈছিল। খোৱাজা চাহাবে এই অসহ্য দুখক হৃদয়ৰ মাজত লৈ সকলো সময়তে ইবাদতত মগ্ন হৈ থাকিবলৈ ধৰিলে।
তেওঁ খোজকাঢ়ি ৫১টা হজ কৰিছিল। এদিনতে দুবাৰ কোৰান পঢ়িছিল। তেওঁৰ জীৱনটো আছিল অতি সহজ। কোৱা হয় যে তেওঁ জীৱনত অতি কম কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। যেতিয়াই তেওঁৰ চলাটো ক’ৰবাত ফাটিছিল, তেতিয়াই তেওঁ চিলাই লৈছিল। চিলাইৰ বাবে তেওঁৰ পোছাকসমূহ ইমানেই গধুৰ হৈ পৰিছিল যে মৃত্যুৰ পিছত ওজন কৰোতে ই ১২.৫ পাউণ্ড হৈছিল।
তেওঁ আধ্যাত্মিক যাত্ৰাত আগবাঢ়ি যাবলৈ হজৰত শ্বেখ ইব্ৰাহিম কন্দৌজীৰ পৰা প্ৰেৰণা লাভ কৰিছিল। সংসাৰিক বিষয়ত খাৱাজা চাহেবৰ হৃদয় মোহিত হৈ পৰিছিল। হজৰ বাবে তেওঁ মক্কালৈ গৈছিল আৰু তাতেই তেওঁ হজৰত শ্বেখ উছমান হাৰুনীক লগ পায়।তেওঁৰ ওপৰত সন্তুষ্ট হৈ খোৱাজা চাহাব তেওঁৰ অনুগামী হৈ পৰিল। তেওঁ খোৱাজা চাহাবকো নিজৰ খলিফা কৰি তুলিছিল। ইয়াৰ পিছত তেওঁ নিজৰ পিৰো-মুৰ্ছিদৰ সৈতে মক্কা আৰু মদীনা ভ্ৰমণ কৰে। তাৰ পৰাই তেওঁ ভাৰতলৈ অহাৰ আদেশ পালে। এই আদেশ অনুসৰণ কৰি তেওঁ কিছু অনুগামীৰ সৈতে ভাৰতলৈ আহি আজমেৰত বসতি স্থাপন কৰে।
হজৰত খোৱাজা মইনুদ্দিন হাছান চিষ্টি ৰহমাতুল্লাহ আলাইহৰ দৰগাহত ভক্তৰ ভিৰ
ইয়াৰ পৰাই তেওঁৰ খ্যাতি বহু দূৰলৈ বিয়পি পৰে। তেওঁ ৰাইজক মৰম, সত্য আৰু ভাতৃত্ববোধৰ বাৰ্তা দিলে। তেওঁ কৈছিল যে আল্লাহ এই সমগ্ৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৃষ্টিকৰ্তা আৰু সকলো মানুহ তেওঁৰ বান্দা। গতিকে আল্লাহৰ প্ৰতিজন বান্দাক প্ৰেম কৰা উচিত। প্ৰয়োজন সাপেক্ষে মানুহক সকলো প্ৰকাৰে সহায় আগবঢ়াব লাগে। এয়াই হৈছে মানৱতাৰ দাবী। তেওঁ কৈছিল যে জীৱনৰ উত্তম মুহূৰ্তবোৰ হ’ল যেতিয়া মানুহে নিজৰ ইচ্ছাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। দানশীল আৰু বয়োজ্যেষ্ঠক সন্মান কৰাতকৈ এই পৃথিৱীত ডাঙৰ পূণ্য একো নাই। তেওঁৰ কথা শুনিবলৈ দূৰ-দূৰণিৰ পৰা মানুহ আহিছিল। তেওঁৰ অনুগামীসকলৰ ভিতৰত আছিল সকলো ধৰ্মৰ লোক। সেয়েহে আজিও তেওঁৰ খাংকাত সকলো ধৰ্মৰ উৎসৱ-পাৰ্ৱণ অতি উৎসাহ-উদ্দীপনাৰে পালন কৰা হয়।
খোৱাজা চাহেবে আনিছুল আৰৱাহ আৰু গঞ্জুল আছৰাৰ নামৰ দুখন গ্ৰন্থও ৰচনা কৰিছিল। এই গ্ৰন্থসমূহ উচ্চমানৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। তেওঁ এজন কবিও আছিল। তেওঁৰ কবিতা সংকলন 'দীৱানে মুয়েন' নামেৰে প্ৰকাশ পাইছে। ইয়াত প্ৰায় দুশ পঞ্চাশটা ৰচনা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। তেওঁৰ শিক্ষাত ফিক্ৰে-ইলাহী, কোৰান পাঠ, ৰাছুল চাল্লাল্লাহু আলাইহি ৱাছাল্লামৰ প্ৰতি প্ৰেম, কাবাৰ ঘৰলৈ যোৱা, পিতৃ-মাতৃৰ সেৱা, বৃদ্ধৰ প্ৰতি প্ৰেম, উলামা-ই-ইক্ৰাম আৰু মুৰ্ছিদৰ সেৱাক বিশেষ গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। ৬৩৩ হিজৰীৰ ৬ ৰজবত ঈছা নামাজৰ পিছত খোৱাজা চাহাবে ইবাদত মগ্ন হৈ পৰে। এই সময়তে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।
অৱশ্যে খোৱাজা চাহাবৰ জন্ম ভাৰতত হোৱা নাছিল যদিও ইয়ালৈ অহাৰ পিছত গোটেই জীৱন ইয়াতেই বাস কৰিছিল। তেওঁৰ খাংকাত কাৰো লগত কোনো বৈষম্য নাছিল। উচ্চ-নীচ, ধনী-দুখীয়া, জাতি-ধৰ্ম আদিৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাছিল। আজিও তেওঁৰ দৰগাহত সকলো ধৰ্মৰ তীৰ্থযাত্ৰীৰ ভিৰ। প্ৰতি বছৰে হিজৰী পঞ্জিকা অনুসৰি দৰগাহত ১ৰ পৰা ৯ ৰজবলৈ উৰ্ছৰ আয়োজন কৰা হয়।৬ ৰজাবত প্ৰথম কুল আৰু ৯ ৰজবত দ্বিতীয় কুলৰ সৈতে উৰ্ছৰ অন্ত পৰে। ৰজব চন্দ্ৰ দেখা পোৱাৰ লগে লগে ইয়ালৈ হজযাত্ৰীৰ শোভাযাত্ৰা আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে। উৰ্ছৰ আৰম্ভণিৰে পৰা দৰগাহত পতাকা উত্তোলন কৰি স্বৰ্গৰ দুৱাৰ মুকলি কৰা হয়।
হজৰত খোৱাজা মইনুদ্দিন হাছান চিষ্টি ৰহমাতুল্লাহ আলাইহৰ দৰগাহত অনুষ্ঠিত উৰুছৰ এক দৃশ্য
কোৱা হয় যে চুলতান ঘিয়াছুদ্দিন খিলজীয়ে ইয়াত দৰগাহ আৰু গম্বুজ নিৰ্মাণ কৰি দিছিল। কোৱা হয় যে মোগল সম্ৰাট আকবৰে আগ্ৰাৰ পৰা খোজকাঢ়ি খোৱাজাৰ দৰগাহলৈ আহিছিল। সম্ৰাট আকবৰেও ইয়াত বহুত কাম কৰিলে। তেওঁ ইয়াত মছজিদ, বুলণ্ড দৰৱাজা আৰু মহাফিলখানা নিৰ্মাণ কৰি দিলে। খোৱাজা চাহাবৰ বাবেই আজমেৰ সমগ্ৰ বিশ্বতে বিখ্যাত। খোৱাজা চাহাবৰ শিক্ষা সেই সময়ত যিমান প্ৰাসংগিক আছিল, আজিও সিমানেই প্ৰাসংগিক। ভৱিষ্যতেও তেওঁ মানুহক পথ প্ৰদৰ্শন কৰি যাব।
