কেৰালাত এজন প্ৰশমন যত্ন ৰোগীৰ সৈতে এজন চিকিৎসক (কেৰালাৰ বিষ আৰু প্ৰশমন যত্ন সমাজৰ ৱেবছাইটৰ ছবি)
শ্ৰীলাথা মেনন/থ্ৰিছুৰ
ৰতন টাটাৰ যুৱ অনুগামী শান্তনু নাইডুৱে অকলশৰীয়া বয়সস্থ লোকসকলৰ বাবে নিজৰ হৃদয়ৰ বেদনাক টাটা ট্ৰাষ্টৰ অধীনত গুড ফেল’ছ নামৰ এটা ষ্টাৰ্ট-আপলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ বহু আগতেই কেৰালাত গুড ফেল’ছৰ এটা সম্প্ৰদায়ৰ নেতৃত্বত মডেল কাৰ্যকৰী হৈ আহিছে। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে মৃত্যুমুখী অসুস্থতাত ভুগি থকা, বিচনাত পৰি থকা লোকক সহায়ৰ হাত আগবঢ়োৱা।
এই কাৰ্যসূচী চৰকাৰ আৰু স্থানীয় স্বেচ্ছাসেৱী সংগঠনসমূহৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত। টাটা গুড ফেল’ছ সংস্থাই বৃদ্ধ লোকসকলক লগ কৰা আৰু তেওঁলোকৰ সৈতে সময় কটাবলৈ স্বেচ্ছাসেৱকসকলক জড়িত কৰাৰ বিপৰীতে কেৰেলাৰ কাৰ্যসূচীয়ে আৰ্তজনক দুৱাৰমুখতে স্বাস্থ্যসেৱাজনিত যত্ন প্ৰদান কৰে।
এগৰাকী ৰোগীৰ সৈতে এগৰাকী নাৰ্ছ
কম বয়সীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু অন্যান্য স্বেচ্ছাসেৱকৰ উপৰিও নাৰ্ছ, চিকিৎসক আৰু থেৰাপিষ্টসকলৱে নিয়মীয়াকৈ ঘৰলৈ গৈ বিষ যন্ত্ৰণাত বিচনাত পৰি থকা অথবা চিকিৎসাৰ অভাৱত ঘৰতে মৃত্যুক আহ্বান জনাই থকা লোকসকলৰ যতন লয়। ইয়াৰ উপৰিও অসুস্থতা আৰু বয়সৰ লগত জড়িত অৱস্থাসমূহ পৰিচালনা কৰিবলৈ স্বেচ্ছাসেৱকসকলক প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়।
কেৰালাৰ সকলো জিলাৰ প্ৰাথমিক স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰত এজন চিকিৎসক আৰু এগৰাকী প্ৰশমনমূলক নাৰ্ছৰে গঠিত এটা প্ৰশমন যত্ন ইউনিট আছে। তেওঁলোকে ৰোগীৰ ঘৰলৈ যায় আৰু সপ্তাহত তিনিবাৰকৈ মৃত্যুমুখত পৰা ৰোগীৰ যত্ন লয়। প্ৰতিটো স্থানীয় ৱাৰ্ডত আৰ্তজনক চিনাক্ত কৰি পঞ্জীয়ন কৰা হয়।
কেৰালাৰ প্ৰতিটো স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰত প্ৰশমনমূলক যত্নৰ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত এ এন এম (অক্সিলিয়াৰী নাৰ্চিং মিডৱাইফ) থাকে। ৰাজ্যজুৰি এই প্ৰকল্পটোৰ নেতৃত্বত আছে এলোপেথিক, আয়ুৰ্বেদ, আৰু হোমিঅ’পেথ চিকিৎসক। এইটো বিশ্বৰ এক অনন্য ব্যৱস্থা বুলি কয় প্ৰশমন যতন আন্দোলনৰ অন্যতম পথ প্ৰদৰ্শক ডাঃ দিৱাকৰে।
অভিনেতা মামুটিৰ সৈতে স্বেচ্ছাসেৱক
সম্প্ৰতি কালিকাট মডেল অৱ পেলিয়েটিভ কেয়াৰ নামেৰে জনাজাত কালিকাট মেডিকেল কলেজ হাস্পতালৰ এজন এনাস্থেচিয়া বিশেষজ্ঞ ডাঃ এম আৰ ৰাজাগোপালৰ সৈতে অধ্যাপক সুৰেশ কুমাৰ আৰু এজন কৰ্মী অশোকনে প্ৰশমন যত্নৰ প্ৰয়োজন হোৱা লোকসকলক সহায় কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়। অপাৰেচন থিয়েটাৰৰ কাষৰ সৰু ঠাইৰ পৰা তেওঁলোকে এই অভিযান আৰম্ভ কৰিছিল, য’ত চিকিৎসকে নিৰাময় কৰিব নোৱাৰা ৰোগত আক্ৰান্ত বুলি চিনাক্ত কৰা ৰোগীসকলক পৰামৰ্শৰ বাবে অনা হৈছিল।
চিকিৎসকে অনুভৱ কৰিছিল যে তেওঁলোকে নিজাববীয়াকৈ একো কৰিব নোৱাৰে। গতিকে বন্ধু-বান্ধৱী, তেওঁলোকৰ পত্নী, স্বেচ্ছাসেৱী নাৰ্ছ আৰু ৰোগীসকলৰ আত্মীয়সকলেও গুৰুত্ব দিলে। ডাঃ দিৱাকাৰে কয় যে তেওঁলোকে অতি সোনকালেই উপলব্ধি কৰিলে যে মৃত্যুমুখী ৰোগৰ সন্মুখীন হোৱা লোকৰ আত্মীয়সকলক সৱলীকণ কৰিব পাৰিলে, তেওঁলোকে এই স্বাস্থ্যসেৱা অভিযানৰ অংশীদাৰ হ’ব পাৰে।
এইদৰে সম্পদৰ অভাৱত থকা এখন দেশত চৰকাৰী চেটআপত বৰ্তমানৰ আন্তঃগাঁথনিৰ সুবিধা ব্যৱহাৰ কৰি এটা প্ৰশমনমূলক যত্ন ইউনিটে কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে আৰু স্বেচ্ছাসেৱক আৰু ৰোগীৰ পৰিয়ালৰ সৈতে অংশীদাৰিত্বৰে ব্যৱধান পূৰণ কৰিলে। এই মডেলটোৰ বিষয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মঞ্চত আলোচনা কৰা হৈছিল আৰু বিশ্বজুৰি এক অনন্য মডেল হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হৈছিল বুলি কয় তেতিয়া কালিকট মেডিকেল কলেজত মাষ্টাৰছ কৰি থকা দিৱাকৰে।
পিছলৈ ইউনিটটোৰ আকাৰ বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিলে আৰু ইয়াক চলোৱা লোকসকলে (এতিয়াও চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বাহিৰত) নিজকে পেইন এণ্ড পেলিয়েটিভ কেয়াৰ ছ’চাইটি হিচাপে পঞ্জীয়ন কৰিলে। আমেৰিকাৰ ব্ৰুচ ডেভিছ চেৰিটেবল ট্ৰাষ্টে সমাজলৈ কোটি কোটি টকা পঠিয়াই দিলে আৰু ইয়াৰ পিছতে মেডিকেল কলেজৰ চৌহদৰ এটা গোটেই অট্টালিকা প্ৰশমন ইউনিটক দিয়া হয়।
ছ'চাইটীৰ অধীনত থকা স্বেচ্ছাসেৱক আৰু নাৰ্ছসকলে স্থানীয় অঞ্চলত ঘৰ পৰিদৰ্শন কৰে, আৰ্তজনক চিনাক্ত কৰে, আৰু প্ৰয়োজনীয় যত্ন লয়। তাৰ পিছত ছ’চাইটিয়ে চুবুৰীয়া মালাপ্পুৰম জিলা, মাঞ্জেৰী, ৱায়ানাদ, আৰু নীলাম্বুৰত উপগ্ৰহ কেন্দ্ৰ আৰম্ভ কৰে।
মালাপ্পুৰম চেণ্টাৰত কালিকাট মডেলটো উভতাই অনাৰ লগে লগে পেলিয়েটিভ কেয়াৰ মডেলটোৱে নতুন গতি লাভ কৰিলে। ইয়াত মানুহে ৰোগী চিনাক্তকৰণৰ ক্ষেত্ৰত আগশাৰীৰ ভূমিকা ল’বলৈ আৰম্ভ কৰিলে আৰু চিকিৎসকসকল পিছপৰি ৰয়।
কেলিকাটৰ চিকিৎসক নেতৃত্বাধীন কাৰ্যসূচীয়ে চিকিৎসকৰ পক্ষপাতিত্বৰ সন্মুখীন হৈছিল যিয়ে হিতাধিকাৰীক কেৱল কিছুমান ৰোগত সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছিল। মালাপ্পুৰমত সাধাৰণ মানুহে তেওঁলোকৰ ৰোগ বা অৱস্থাৰ নাম নহয়, তেওঁলোকৰ দুখ-কষ্টৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কোন আৰ্তজনক চিনাক্ত কৰিছিল বুলি দিৱাকৰে কয়।
চিকিৎসা কৰ্মচাৰীৰ সৈতে স্বেচ্ছাসেৱক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকল
ই সমাজৰ দ্বাৰা পুঁজিৰে আৰু পৰিচালিত জনপ্ৰিয় আন্দোলনত পৰিণত হয়। অলপ দিন পিছতে জিলা পঞ্চায়তে প্ৰশমন যত্ন ইউনিটৰ বাবে ধন প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। এইটোৱেই আছিল এন এন পি চি বা পেলিয়েটিভ কেয়াৰত নেইবাৰহুড নেটৱৰ্কৰ আৰম্ভণি, যি পিছলৈ সমগ্ৰ ৰাজ্যতে গঢ় লৈ উঠিছিল।
আজি সমগ্ৰ ৰাজ্যতে ২৩০ টা এনএনপিচি আহিছে বুলি ডাঃ দিৱাকৰে কয়। কেৰেলাৰ প্ৰশমন যত্ন নীতি অনুসৰি ২০০৮ চনত প্ৰতিটো পি এইচ চিৰ এটা প্ৰশমন যত্ন ইউনিট আৰু এটা প্ৰশিক্ষিত এ এন এম থাকিব লাগিব। ইয়াৰ বাবে প্ৰায় ২০০০ নাৰ্ছক নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। এতিয়াও প্ৰশমনমূলক যত্ন কাৰ্যসূচী চৰকাৰী পুঁজিৰে নহয়, স্থানীয় স্বেচ্ছাসেৱী সংগঠনৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় বুলি ডাঃ দিৱাকৰে কয়।
উদাহৰণস্বৰূপে থ্ৰিছুৰৰ পেইন এণ্ড পেলিয়েটিভ কেয়াৰ ছ’চাইটিৰ মাহিলী ১৩ লাখ টকা ব্যয় হয় আৰু ই অনুদানৰ জৰিয়তে সংগ্ৰহ কৰে। পিপিচিএছে প্ৰতিমাহে ২০ হাজাৰ ৰোগীৰ যত্ন লয় বুলি ডাঃ দিৱাকাৰে জানিবলৈ দিয়ে।
ঔষধতকৈ প্ৰশমনমূলক যত্নত সান্ত্বনা আৰু আৰামৰ প্ৰয়োজন বেছি। মালয়ালমত ইয়াক সান্ত্বনা চিকিৎসা বুলি কোৱা হয়। ই হৈছে চিকিৎসাৰ পৰিৱৰ্তে যত্ন, সান্ত্বনা, আৰু উল্লাস। আৰু যিসকলৰ সন্তানৰ বাহিৰে আন কোনো আশা নাই, তেওঁলোকক কোনে সৰ্বোত্তমভাৱে উৎসাহিত কৰিব পাৰে?
বিষ আৰু প্ৰশমন যত্ন ছ’চাইটিৰ কাৰ্যালয়
গতিকে কেৰালাৰ প্ৰশমন যত্ন আন্দোলনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হৈছে যুৱ প্ৰজন্ম। ডাঃ দিৱাকৰে কয় যে যুৱক-যুৱতীসকলক প্ৰশমন যত্নত ছাত্ৰ পদক্ষেপ বা এছআইপি (Palliative Care or SIP )ৰ জৰিয়তেও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
থ্ৰিছুৰৰ ছেইণ্ট এলয়ছিয়াছ কলেজৰ স্নাতক ছাত্ৰী গোপিকাই কয় যে, ‘যোৱা বছৰ আমি প্ৰশমনমূলক যত্নৰ অংশ হিচাপে ৩০টা পৰিয়ালক লগ কৰিছিলো আৰু বৰদিন আৰু ওনামৰ সময়ত তেওঁলোকক পুনৰ লগ পাইছিলো আৰু তেওঁলোকক উপহাৰ দিছিলো আৰু তেওঁলোকৰ সৈতে আড্ডা মাৰিছিলো। এন এছ এছৰ জৰিয়তে ই এক নিৰন্তৰ হস্তক্ষেপ বুলিও তেওঁ কয়।
প্ৰায় ৭ বছৰ পূৰ্বে ছাত্ৰ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে প্ৰশমনমূলক যত্নৰ লগত জড়িত হোৱা অখিলে আজি ছাত্ৰ পদক্ষেপ বা এছ আই পিৰ নেতৃত্ব দি থ্ৰিছুৰৰ বিভিন্ন মহাবিদ্যালয়ত ছাত্ৰ স্বেচ্ছাসেৱকৰ বাবে অৰিয়েণ্টেচন শিবিৰ চলাই আছে। আমাৰ দৃষ্টিভংগী হৈছে প্ৰতিখন কলেজতে এটা পেলিয়াটিভ কেয়াৰ ক্লাব স্থাপন কৰা আৰু ইয়াক বিভিন্ন স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰ আৰু তেওঁলোকৰ কেয়াৰ ইউনিটৰ সৈতে সংযোগ কৰা বুলি অখিলে কয়। তেওঁ কয় যে এই মডেলৰ প্ৰতিলিপি ৰাজ্যৰ বাকী অংশত হ’ব।
বহু ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আগ্ৰহী আৰু আমাৰ সৈতে পোনপটীয়াকৈ নহয় এন এছ এছৰ জৰিয়তে যোগাযোগ কৰে। ই কোনো পেছাদাৰী লাভৰ বাবে নহয় বৰঞ্চ বিশুদ্ধ ব্যক্তিগত কৃতিত্বৰ বাবে বুলিও তেওঁ উল্লেখ কৰে।
বৰ্তমান দেশৰ টাটা মেম’ৰিয়েল হাস্পতাল আৰু এইমছৰ দৰে বিভিন্ন কৰ্কট চিকিৎসালয়ত প্ৰশমনমূলক যত্নৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে আৰু শেহতীয়াকৈ কেইখনমান ৰাজ্যই আনকি নীতিৰ খচৰাও প্ৰস্তুত কৰিছে। কেৰালাত এছ আই পি চলোৱাৰ সময়ত বাংগালুৰুৰ এটা স্বাস্থ্য সংস্থাত কাম কৰা অখিলে কয় যে, “কেৰালাৰ কমেও ৯৫ শতাংশ লোকে জানে যে প্ৰশমনমূলক যত্নৰ কাৰ্যসূচী আছে। কিন্তু কৰ্ণাটক বা তামিলনাডুৰ কাৰোবাক সুধিলে এতিয়াও মানুহে এই বিষয়ে জ্ঞাত নহয়।”
