নতুন দিল্লী
১৯৬০ চনৰ সিন্ধু জল সন্ধিৰ কাম-কাজৰ প্ৰতি ক্ৰমবৰ্ধমান হতাশাৰ ইংগিত দিয়া এক উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপ হিচাপে ভাৰতে ২০২৪ চনৰ ৩০ আগষ্টত পাকিস্তানক ইয়াৰ পৰ্যালোচনা আৰু পৰিৱৰ্তন বিচাৰি এক আনুষ্ঠানিক জাননী প্ৰেৰণ কৰিছিল। চুক্তিখনৰ দ্বাদশ অনুচ্ছেদ (৩)ৰ অধীনত দুয়োখন চৰকাৰৰ মাজত সেই উদ্দেশ্যৰ বাবে সম্পূৰ্ণ কৰা এক যথাযথ অনুমোদিত চুক্তিৰ দ্বাৰা ইয়াৰ ব্যৱস্থাবোৰ সময়ে সময়ে সংশোধন কৰিব পাৰি।
১৯৬০ চনত চুক্তিখন সমাপ্ত হোৱাৰ পিছৰে পৰা বিভিন্ন পৰিঘটনাই ভাৰতক এই বৃহৎ পদক্ষেপ ল’বলৈ বাধ্য কৰিছে। নিৰ্ভৰযোগ্য সূত্ৰ অনুসৰি, ভাৰতীয় অধিসূচনাখনে এনে পৰিস্থিতিৰ মৌলিক আৰু অপ্ৰত্যাশিত পৰিৱৰ্তনৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে, যিবোৰৰ বাবে চুক্তিখনত বিভিন্ন অনুচ্ছেদৰ অধীনত দ্বায়বদ্ধতাৰ পুনৰ মূল্যায়নৰ প্ৰয়োজন। ১৯৬০ চনৰ বুজাবুজি এতিয়া আৰু সক্ষম নহয় বুলি উল্লেখ কৰা কথাটো তিনিটা নিৰ্দিষ্ট উদ্বেগৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে।
সূত্ৰসমূহে জনোৱা মতে, প্ৰথমটো আছিল জনসংখ্যাৰ জনগাঁথনিত যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন কৰা হৈছিল, লগতে সংযোজিত কৃষি আৰু পানীৰ অন্যান্য ব্যৱহাৰ। দ্বিতীয়টো আছিল ভাৰতৰ নিৰ্গমনৰ লক্ষ্য পূৰণৰ বাবে স্বচ্ছ শক্তিৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা। তৃতীয়টোত জম্মু-কাশ্মীৰত ধাৰাবাহিকভাৱে সীমা অতিক্ৰম কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ প্ৰভাৱৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে যিয়ে সন্ধিখনৰ মসৃণ কাৰ্য্যকলাপত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিছে আৰু ভাৰতৰ অধিকাৰৰ সম্পূৰ্ণ ব্যৱহাৰত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিছে।
ৰেটল আৰু কিষানগাংগা জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ পৰিচালনা কৰাৰ ক্ষেত্ৰত দীৰ্ঘদিনীয়া বিতৰ্কৰ পিছতে এই পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি হৈছে। ভাৰতীয় বিষয়াসকলৰ মতে, ভাৰতীয় পক্ষৰ সকলো প্ৰকল্পৰ ক্ষেত্ৰত পাকিস্তানে বাধ্যতামূলকভাৱে বাধা দি আহিছে আৰু সিন্ধু জল সন্ধিৰ অধীনত ভাৰতৰ উদাৰতাৰ অযথা সুবিধা গ্ৰহণ কৰিছে।
বিশেষজ্ঞসকলে আঙুলিয়াই দিয়ে যে, ভাৰত চৰকাৰৰ এই সিদ্ধান্তই সিন্ধু জলভাগৰ ভাগ-বতৰাক লৈ পাকিস্তানৰ অবাধ্য মনোভাৱ আৰু সীমা অতিক্ৰম কৰি অব্যাহত থকা সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰওপৰত বৰ্ধিত ক্ষোভ প্ৰতিফলিত কৰিছে। পৰৱৰ্তী পৰিঘটনাই অৱশ্যে ভাৰতৰ প্ৰতি গভীৰ শত্ৰুতা উন্মোচন কৰিছে, যিটো সন্ত্ৰাসবাদৰ সমৰ্থনত আটাইতকৈ স্পষ্টভাৱে প্ৰকাশ পাইছে।
আমোদজনক কথাটো হ’ল, জম্মু-কাশ্মীৰতো চুক্তিখন পুনৰীক্ষণৰ বাবে অহৰহ দাবী উত্থাপন হৈছে, য’ত জনসাধাৰনৰ মতামতে অনুভৱ কৰে যে, তেওঁলোকৰ পৰামৰ্শ অবিহনে তেওঁলোকক অধিকাৰ প্ৰদান কৰা হৈছিল। পঞ্জাৱ আৰু হাৰিয়ানাতো পানীৰ প্ৰতি আৱেগ প্ৰবল হৈ পৰিছে, যি অধিক প্ৰকল্প আৰু নতুন প্ৰযুক্তিৰ হিতাধিকাৰী হ'ব পাৰে।
সূত্ৰসমূহে নিশ্চিত কৰিছে যে, চৰকাৰৰ ভিতৰত ব্যাপক আলোচনাৰ পিছত সংশোধনৰ জাননী প্ৰেৰণ কৰা হৈছে। ইয়াক মোদী চৰকাৰৰ এক ঐতিহাসিক ভুল শুধৰণি কৰাৰ বাবে দৃঢ়তাক প্ৰতিফলিত কৰা বুলি গণ্য কৰা হয়।
