সমীৰ ডি শ্বেইখ
অৱশেষত মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰৰ সংখ্যালঘু উন্নয়ন বিভাগে ২২ আগষ্টত ‘সংখ্যালঘু গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান’ (এম আৰ টি আই) স্থাপনৰ সিদ্ধান্তত অনুমোদন জনাইছে। ইয়াৰ পূৰ্বে ৭ আগষ্টত ৰাজ্যিক কেবিনেট বৈঠকত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। যদিহে এই সিদ্ধান্ত সঠিকভাৱে কাৰ্যকৰী কৰা হয়, তেন্তে ভৱিষ্যতে কেৱল ঐতিহাসিক হোৱাই নহয় দেশৰ আন ৰাজ্যসমূহৰ বাবেও ই এক পথ প্ৰদৰ্শক হ’ব।
ভাৰতৰ পিছপৰা শ্ৰেণীৰ সামগ্ৰিক বিকাশ সাধনৰ লক্ষ্যৰে কেবিনেট বৈঠকত ‘বৰ্তী’, ‘সাৰথী’, ‘মহাজ্যোতি’, ‘অমৃত’ আদিৰ দৰে সংগঠনসমূহৰ নিচিনা ‘সংখ্যালঘু গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান’ অৰ্থাৎ ‘এম আৰ টি আই’ স্থাপনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়।
ৰাজ্য চৰকাৰৰ কেবিনেট সিদ্ধান্তত সংখ্যালঘু ভাই-ভনী আৰু তেওঁলোকৰ সামগ্ৰিক বিকাশৰ বিষয়টো উল্লেখ কৰা হৈছিল। এই সিদ্ধান্ত প্ৰগতিশীল মহাৰাষ্ট্ৰৰ পৰম্পৰা আৰু কল্যাণকামী ৰাষ্ট্ৰৰ ধাৰণাৰ লগত মিল আছে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
মন্ত্ৰীসভাৰ সিদ্ধান্তত কোৱা হৈছে, "মুছলমান, জৈন, বৌদ্ধ, খ্ৰীষ্টান, ইহুদী, শিখ আৰু পাৰ্চীসকল ৰাজ্যখনৰ সংখ্যালঘু নাগৰিক। এই প্ৰতিষ্ঠানৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ সামাজিক, শৈক্ষিক আৰু অৰ্থনৈতিক বিকাশৰ সৈতে জড়িত সমস্যাসমূহৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰা হ’ব।"
এই সংখ্যালঘুসকলৰ ভিতৰত মুছলমান সম্প্ৰদায় আটাইতকৈ ডাঙৰ ধৰ্মীয় গোট। ‘বৰ্তী’ৰ দৰে সংস্থাই মহাৰাষ্ট্ৰত ১১.৫৪ শতাংশ জনসংখ্যা থকা এই সম্প্ৰদায়টোৰ সৈতে জড়িত ‘শাস্ত্ৰীয়’ অধ্যয়নৰ প্ৰচাৰ কৰিব। সেইবাবেই আজিৰ মুছলমান-ফ’বিক স্থানত ‘শ্বহীদ’ৰ দৰে সংগঠনে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা ল’ব পাৰে।
এই জনগোষ্ঠী আৰু সামগ্ৰিকভাৱে সংখ্যালঘুসকলৰ শৈক্ষিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক অৱস্থাৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰিবলৈ কেন্দ্ৰীয় পৰ্যায়ত প্ৰচাৰ সমিতি, কুণ্ডু সমিতি, ৰঙানাথ মিশ্ৰ আয়োগ গঠন কৰা হৈছিল।
আনহাতে, মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰৰ মহম্মদুৰ ৰহমান কমিটীয়ে নিজৰ মন্তব্য লিপিবদ্ধ কৰে আৰু এই সকলোবোৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰি মুছলমান সমাজৰ এক চিন্তনীয় ছবি উন্মোচন হয়। এই সকলোবোৰে শিক্ষা, অৰ্থনীতি, সমাজ ইত্যাদি সকলো দিশতে এই সম্প্ৰদায়ৰ পিছপৰা অৱস্থাক প্ৰতিফলিত কৰিছে।
এনে পটভূমিত বহু বছৰ ধৰি এই সম্প্ৰদায়ৰ সামাজিক উত্থানৰ বাবে স্বায়ত্তশাসিত প্ৰতিষ্ঠান স্থাপনৰ দাবী উত্থাপন হৈছিল। যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা এই চাহিদা বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ বাবে একাংশ মুছলমান যুৱকে একত্ৰিত হৈ ‘মাৰ্টী একচন কমিটি’ গঠন কৰে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
কিন্তু পিছপৰা মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ সামগ্ৰিক বিকাশৰ বাবে ‘বৰ্তী’, ‘সাৰথী’ৰ আধাৰত সংগঠন স্থাপনৰ ধাৰণাটো প্ৰথমে প্ৰস্তাৱিত হোৱাৰ দহ বছৰ পাৰ হৈ গ’ল।
মোৰ মনত আছে যে পুনেৰ ‘যশোদা’ত মহাৰাষ্ট্ৰ ৰাজ্যিক সংখ্যালঘু আয়োগে আয়োজন কৰা এক শিবিৰত প্ৰথমবাৰৰ বাবে এই ধাৰণাটো প্ৰৱৰ্তন কৰিছিলো। ‘হেৰিকৈ হ'লেও, সঠিকভাৱে হৈছে’-এই কথাষাৰ সঁচা হোৱা দেখি সন্তুষ্টি অনুভৱ কৰাটো স্বাভাৱিক।
আনহাতে, মুছলমান সম্প্ৰদায়ক ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতিৰ মাজত আবদ্ধ, সংস্কাৰৰ প্ৰতি বিমুখ আৰু কেৱল ধৰ্মীয় দাবীৰ বাবে ৰাজপথলৈ ওলাই অহা এক সম্প্ৰদায় হিচাপে ধৰা হয়। এই সম্প্ৰদায়ৰ পৰা ‘ধৰ্মনিৰপেক্ষ’ উন্নয়নৰ বাবে এনে এটা প্ৰতিষ্ঠানৰ দাবী আশ্বস্ত কৰি তুলিছে।
সেইবাবেই মহাৰাষ্ট্ৰৰ অন্যতম বৃহৎ আৰু পিছপৰা গোটৰ এই জনগোষ্ঠীটোৰ বাবে এনে প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰয়োজন নাই বুলি বিত্ত বিভাগৰ পৰামৰ্শক আওকাণ কৰি ৰাজ্য চৰকাৰে এনে এটা প্ৰতিষ্ঠান স্থাপনৰ সিদ্ধান্ত ল’লে।
ওপৰত উল্লেখ কৰা সমিতিসমূহৰ তথ্য অনুসৰি মুঠ মুছলমান জনসংখ্যাৰ ৬০ শতাংশই দৰিদ্ৰ সীমাৰেখাৰ তলত বাস কৰে। যদিও সমাজত সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৭৮ শতাংশতকৈ অধিক, তথাপিও শিক্ষা বাদ দিয়াৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ বাবে মাত্ৰ ২.২ শতাংশ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়েহে স্নাতক হোৱালৈকে শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰে।
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি
স্পষ্টভাৱে চৰকাৰী চাকৰিত তেওঁলোকৰ প্ৰতিনিধিত্ব ৪.৪ শতাংশ আৰু আৰক্ষী প্ৰশাসনতো তেওঁলোকৰ সংখ্যা একে। মাৰাঠী মুছলমানসকল বহু দিশত দেশৰ বাকী মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ পৰা পৃথক। বৰং ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য অঞ্চলভেদে বেলেগ বেলেগ। কিন্তু আনফালে তেওঁলোকৰ ভাষিক পাৰ্থক্য এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে সমাধান হোৱা নাই।
যদি আমি মহাৰাষ্ট্ৰৰ এই দ্বিতীয় বৃহত্তম গোটটোৰ সামগ্ৰিক বিকাশ কৰিব বিচাৰো, তেন্তে প্ৰথমে আমি এই সমাজখনৰ এক বিস্তৃত বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন কৰিব লাগিব। তেতিয়াহে সংখ্যাগৰিষ্ঠৰ লগতে সমাজৰ বহু ভুল ধাৰণা দূৰ হ’ব।
এনে বিভিন্ন কাৰকৰ বিজ্ঞানসন্মত অধ্যয়ন; সাহিত্যিক, সাংস্কৃতিক আৰু বৈজ্ঞানিক দিশৰ জৰিয়তে এই সমাজৰ বিষয়ে মাৰাঠী ভাষাত জ্ঞান সৃষ্টি কৰিব পৰা, গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ কাৰ্য্যসূচী চলাব পৰা আইনী সংগঠনৰ অতি প্ৰয়োজন আছিল।
‘মাৰ্টী’ৰ দৰে এটা সংস্থাই মুছলমান সমাজৰ বিষয়ে শিশুৰ বুজাবুজি বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে। আনহাতে প্ৰতিযোগিতামূলক পৰীক্ষাৰ নিৰ্দেশনা আৰু এনেধৰণৰ অন্যান্য কাৰ্য্যকলাপে শতকৰা হাৰ বৃদ্ধি কৰিব যিটো প্ৰশাসনত নগণ্য।
সাংবিধানিক অধিকাৰৰ প্ৰতি এই সমাজত প্ৰচলিত স্থূল উদাসীনতা দূৰ কৰাৰ এটা ডাঙৰ কাম এনে এটা সংগঠনৰ জৰিয়তে কৰিব পাৰি। সংখ্যালঘু গোটটোক লৈ সংখ্যাগৰিষ্ঠৰ মাজত কিছু কৌতুহল আৰু কিছু অজ্ঞানতা আছে কিন্তু তেওঁলোকৰ অজ্ঞানতা আৰু কৌতুহল অতি সংগঠিত আৰু প্ৰণালীবদ্ধভাৱে ভয় আৰু তাৰ পিছত ঘৃণালৈ ৰূপান্তৰিত হয়।
তথ্যৰ যুগত বস্তুনিষ্ঠ আৰু বৈজ্ঞানিক তথ্যৰ প্ৰয়োজনীয়তাই এই পৰিৱৰ্তনক অধিক দ্ৰুত কৰি তুলিছে। শেহতীয়াকৈ ভাৰতত আৰু বিশেষকৈ মহাৰাষ্ট্ৰত ধৰ্মীয় উত্তেজনাৰ ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পোৱা ঘটনাবোৰ যদি আমি চাওঁ, তেন্তে এই কথা প্ৰবলভাৱে অনুভৱ কৰা হয়।
এন চি আৰ বিৰ তথ্য অনুসৰি ২০২২-২৩ চনত মহাৰাষ্ট্ৰত সৰ্বাধিক ধৰ্মীয় উত্তেজনাৰ ঘটনা সংঘটিত হৈছিল। যদি এই উত্তেজনা নিৰ্বাপন কৰিব লাগে, আৰু প্ৰগতিশীল মহাৰাষ্ট্ৰ বন্ধ কৰিব লাগে, তেন্তে 'মাৰ্টি'ৰ দৰে স্বায়ত্তশাসিত সংগঠনৰ জৰুৰী প্ৰয়োজন হৈ পৰিছে।
