মনজিৎ ঠাকুৰ
ঋকবেদৰ এটা শ্লোকটোত কোৱা হৈছে, "হে মানৱজাতি! অমৃতসদৃশ আৰু উপকাৰী পানীৰ সঠিক ব্যৱহাৰকাৰী হোৱা। পানীৰ প্ৰশংসা আৰু শ্ৰদ্ধা কৰিবলৈ সদায়ে প্ৰস্তুত থাকা। আনহাতে, ইছলামত পানীক 'জীৱনৰ ৰহস্য'ৰ খ্যাতি প্ৰদান কৰা হৈছে। কোৰাণত পানীক কেৱল 'পাক' বুলি বৰ্ণনা কৰাই নহয়, পানীক মানুহৰ বাবে আল্লাৰ এক আশীৰ্বাদ বুলিও বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ইছলামত, পানীৰ অপচয় কঠোৰভাৱে নিষিদ্ধ কৰা হৈছে। একে সময়তে, লাভৰ বাবে ইয়াৰ ব্যৱহাৰক পাপ বুলি অভিহিত কৰা হৈছে৷ মানুহ, জীৱ-জন্তু, চৰাই আৰু উদ্ভিদৰ বাবে খোৱা পানীৰ সংৰক্ষণ কৰাটো এক প্ৰকাৰৰ উপাসনা বুলি কোৱা হৈছে আৰু বিশ্বাস কৰা হয় যে ইয়াৰ দ্বাৰা আল্লাক সন্তুষ্ট কৰিব পৰা যায়৷
পানীৰ বিষয়ে কোনে নাজানে যে পৃথিৱীত জীৱনৰ অস্তিত্বৰ বাবে এই অত্যন্ত স্বাভাৱিক তৰলৰ যথেষ্ট প্ৰয়োজন। যি সকলো ঠাইতে উপলব্ধ, আৰু য'ত ই উপলব্ধ হয় তাত মানুহে ইয়াৰ অপব্যৱহাৰ কৰে আৰু য'ত নাই, তাত মানুহে ইয়াৰ গুৰুত্ব অনুভৱ কৰে।
পানী হৈছে জীৱনৰ প্ৰতিটো দিশৰ সংযোগ সুত্ৰ। কিন্তু আজি পৃথিৱীৰ প্ৰতিজনৰ ব্যক্তিৰ ভিতৰত দশমজন ব্যক্তিয়ে এটোপাল বিশুদ্ধ খোৱা পানীৰ পৰা বঞ্চিত হৈছে। পৰিসাংখ্যিকভাৱে, প্ৰায় ৭৭১ নিযুত লোক বঞ্চিত হৈ আহিছে। অৱশ্যে, পৃথিৱীত মানুহৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিব পৰাকৈ পৰ্যাপ্ত পানী আছে। ব্যৱহাৰ কৰাৰ অৰ্থ হৈছে মিঠা পানী, যি পানী সেৱন কৰিব পৰা যায় আৰু যাৰ পৰা জলসিঞ্চন কৰি শস্য খেতি উৎপাদন কৰিব পাৰি। কিন্তু, অতি মূল্যৱান এই তৰল পদাৰ্থ পানীক আমি সকলোৱে বহু বেয়াকৈ ব্যৱহাৰ কৰি আহিছো।
ইয়াত, বিশ্বৰ জনসংখ্যা ৭ বিলিয়ন অতিক্ৰম কৰিছে। আমি সঁচাকৈয়ে প্ৰয়োজনতকৈ অধিক হৈ পৰিছোঁ নেকি? খাদ্য আৰু কৃষি সংস্থাৰ (এফ এ ও) প্ৰতিবেদন অনুসৰি, বিশ্বৰ আধাতকৈ অধিক অনাহাৰ পীড়িত লোক এছিয়াত বাস কৰে। এছিয়াত, ৪১৮ নিযুত লোক খাদ্য সংকটত ভুগি আছে। আনহাতে আফ্ৰিকাত, ২৮২ নিযুত লোক এনে পৰিস্থিতিত বাস কৰি আছে। আফ্ৰিকাৰ জনসংখ্যাৰ ২১% লোক খাদ্য সংকটত ভুগি আছে।
ব
পানীৰ সংকটত ভুগা একাংশ লোক
খাদ্য সংকটৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ, বিশ্বজুৰি অধিক ৰাষ্ট্ৰই অধিক খাদ্য বৃদ্ধিৰ ওপৰত জোৰ দি আহিছে। কিন্তু এই পৰিস্থিতি উদ্বেগজনক কাৰণটো হৈছে আমাৰ জনসংখ্যা যথেষ্ট দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি, বিশ্ব জনসংখ্যা সম্ভাৱনা, ২০১১ চনৰ অক্টোবৰত বিশ্বৰ জনসংখ্যাই ৭ বিলিয়নৰ সীমা অতিক্ৰম কৰিছিল। প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে, "বিশ্বৰ জনসংখ্যা অহা ৩০ বছৰত বৰ্তমানৰ ৭.৭ বিলিয়নৰ পৰা ২০৫০ চনত ৯.৭ বিলিয়নলৈ দুই বিলিয়ন বৃদ্ধি হ'ব আৰু ২১০০ চনত ই প্ৰায় ১১ বিলিয়ন হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে।"
ইউ এন ই পিৰ আন্তৰ্জাতিক সম্পদ পেনেলৰ (আই আৰ পি) নতুন প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে "যদি বিদ্যমান পানীৰ ব্যৱহাৰ আৰু প্ৰদূষণ হ্ৰাস নহয় তেন্তে ২০৩০ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় আধা অংশই এক বৃহৎ পানীৰ সংকটৰ সন্মুখীন হ'বলৈ বাধ্য হ'ব আৰু লাখ লাখ লোকৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি ভাবুকি সৃষ্টি হব। এই প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে বিশ্বৰ জনসংখ্যা বৃদ্ধি হোৱাৰ লগে লগে নগৰীকৰণ বৃদ্ধি পাব আৰু ইয়াৰ সৈতে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনও বৃদ্ধি হব। একে সময়তে, মানুহৰ খাদ্যাভ্যাসৰ পৰিৱৰ্তন হ'ব আৰু এই সকলোবোৰৰ মিলিত প্ৰভাৱৰ বাবে, ভৱিষ্যতে পানীৰ চাহিদা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাব।
বৰষুণৰ অভাৱত হোৱা খৰাঙে নষ্ট কৰিছে খেতি
বৰ্তমানৰ প্ৰৱণতা অনুসৰি, ২০৩০ চনলৈ, পানীৰ চাহিদা প্ৰায় ৪০ শতাংশ বৃদ্ধি হ'ব আৰু চৰকাৰে সোঁতৰ বিপৰীতে (ওপৰৰ ফালে) পানী যোগানৰ বাবে বছৰি প্ৰায় ২০০ বিলিয়ন ডলাৰ ব্যয় কৰিব লাগিব। ইয়াৰ কাৰণ হ'ব যে চাহিদা পানী যোগানৰ সস্তীয়া উপায়েৰে পূৰণ কৰা নহ'ব। অৱশ্যে, ধৰি লওঁক যে বিশ্বজুৰি গড়ে ৪০ ৰ পৰা ৪৫ বিলিয়ন ডলাৰ পানী যোগানৰ পৰা আহে।
একেখন প্ৰতিবেদনতে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ পৰিৱেশ কাৰ্যসূচীৰ কাৰ্যবাহী সঞ্চালক অসীম ষ্টেইনাৰে কয়, "বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে পৰিষ্কাৰ পানীৰ এক নিৰ্ভৰযোগ্য উৎস থকাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। যেতিয়া পৰিষ্কাৰ পানী উপলব্ধ নহয়, তেতিয়া পৃথিৱীৰ দৰিদ্ৰ জনসংখ্যাই তেওঁলোকৰ উপাৰ্জনৰ এক বৃহৎ অংশৰে ইয়াক ক্ৰয় কৰিবলৈ ব্যয় কৰিব লাগিব, বা তেওঁলোকৰ জীৱনৰ এক বৃহৎ অংশ ইয়াক কঢ়িয়াই নিয়াত ব্যয় কৰা হ'ব। যিয়ে বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত বাধা প্ৰদান কৰিব।"
কিন্তু ষ্টেইনাৰৰ বিষয়ে এটা কথা মন কৰিবলগীয়া যে তেওঁ কয়, "পৃথিৱীৰ এক শতাংশ সতেজ পানী মানৱতা আৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে হে উপলব্ধ।" অৱশ্যে, আমি ইয়াক কম পৰিমাণত ভালদৰে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ শিকিব লাগিব। উদাহৰণ স্বৰূপে, বিশ্বৰ খোৱাৰ বাবে উপযোগী অৰ্থাৎ মিঠা পানীৰ ব্যয়ৰ ৭০ শতাংশ কৃষি খণ্ডত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সমগ্ৰ বিশ্বতে জনসংখ্যা বৃদ্ধি হোৱাৰ লগে লগে, কৃষি খণ্ডইও জলসম্পদৰ ওপৰত চাপ বৃদ্ধি কৰা আৰম্ভ কৰিব।
খেতিপথাৰৰ জলসিঞ্চনৰ পানী সেৱন কৰি তৃষ্ণা দূৰ কৰিছে এগৰাকী ব্যক্তিয়ে
জনসংখ্যা ব্যপকভাৱে বৃদ্ধি হোৱাৰ বাবে অধিক খাদ্যশস্য উৎপাদন কৰাৰ বাবে কৃষি খণ্ড আৰু অধিক মাংস উৎপাদনৰ বাবে পশুপালন খণ্ডৰ ওপৰত চাপ থাকিব। কৃষি খণ্ডত দৈনিক প্ৰায় ২.৩৭ নিযুত টন খাদ্যশস্য উৎপাদন কৰা হয় আৰু ই ২.৫ বিলিয়ন লোকক নিযুক্তি প্ৰদান কৰে। যি দৰিদ্ৰ আৰু গ্ৰাম্য জনসংখ্যাৰ বাবে উপাৰ্জন আৰু নিযুক্তিৰ সৰ্ববৃহৎ উৎস।
উন্নয়নশীল দেশবোৰত, কৃষি জি ডি পিৰ প্ৰায় ২৯ শতাংশ আৰু নিযুক্তিৰ ৬৫ শতাংশ। ২০৩০ চনলৈ, পৃথিৱীত অতিৰিক্ত ১.৫ বিলিয়ন ভোজনকাৰীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাব, যাৰ ৯০ শতাংশ উন্নয়নশীল দেশত বাস কৰিব। ২০৫০ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ জনসংখ্যা ৯ বিলিয়নলৈ বৃদ্ধি হ'ব আৰু বিশ্বই তেওঁলোকক খাদ্য যোগান ধৰিবলৈ ইয়াৰ কৃষি উৎপাদন ৬০-৭০ শতাংশ বৃদ্ধি কৰিব লাগিব।
কিন্তু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন এই লক্ষ্য পূৰণৰ দিশত এক বাধা হিচাপে থিয় দিয়াৰ সম্ভাৱনা আছে। অৱশ্যে, আপুনি আপোনাৰ দৈনন্দিন জীৱনত ইয়াক সম্পূৰ্ণৰূপে অনুভৱ নকৰিব পাৰে, কিন্তু আপুনি ২০২২ চনৰ হোলীৰ চাৰিওফালে উত্তৰ ভাৰতত তাপ তৰংগ অস্বীকাৰ কৰিব নোৱাৰিব।
জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বাবে হোৱা খৰাঙে গভীৰ পানীৰ সংকট আশংকা কঢ়িয়াই আনিছে
জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন নথিভুক্ত কৰিব পাৰি আৰু বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, ২০২২ চনৰ গ্ৰীষ্মকালৰ আৰম্ভণিতে ঘেঁহু উৎপাদনৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পৰিব। মাৰ্চ আৰু এপ্ৰিল মাহলৈ, ঘেঁহুৰ শস্য চপোৱা নহয়, কিন্তু ইয়াৰ বীজ সাজু হয়। 'দৈনিক ভাস্কৰ'ত প্ৰকাশিত এক প্ৰতিবেদনত ৰাজস্থানৰ কৃষি বিভাগৰ যুটীয়া সঞ্চালক ৰাম গোপাল বাৰ্মাই এই প্ৰাৰম্ভিক তাপ প্ৰবাহৰ ফলত ঘেঁহু শস্যৰ "১০ ৰ পৰা ১৫ শতাংশ লোকচান" মূল্যায়ন কৰিছিল। কৃষি বিভাগৰ মতে, ই প্ৰায় ৫ লাখ মেট্ৰিক টন ঘেঁহুৰ ক্ষতি আছিল।
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ মহাকাশ সংস্থা নাছাত বৰষুণৰ পৰিমাণ নিৰীক্ষণ কৰা বিভাগ গ্লোবেল পাৰচেপশ্বন মেজাৰমেণ্টৰ জলবায়ু আৰ্হিয়ে পৰামৰ্শ দিয়ে যে উষ্ণতা বৃদ্ধিয়ে পৃথিৱীৰ পানী চক্ৰ তীব্ৰ তৰল কৰিব। ইয়াৰ বৃদ্ধিৰ বাবে সঘনাই আৰু তীব্ৰ ধুমুহা আহিব, কিন্তু একে সময়তে, কিছুমান অঞ্চলত পানীৰ অভাৱ বৃদ্ধি হ'ব। ফলস্বৰূপে, ঘূৰ্ণীবতাহ প্ৰভাৱিত অঞ্চলবোৰত বৰষুণ বৃদ্ধি পাব যাৰ ফলত বানপানী হোৱাৰো আশংকা বৃদ্ধি পাব। কিন্তু ধুমুহাৰ পৰা আঁতৰি থকা অঞ্চলবোৰত বৰষুণৰ পৰিমাণ হ্ৰাস হৈ থাকিব আৰু খৰাং হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব।
