জয়নাৰায়ণ প্ৰসাদ / কলকাতা
কলকাতাৰ সমীপৰ হালদিয়াৰ নূৰ মহম্মদ সম্প্ৰতি যথেষ্ট ব্যস্ত। শাৰদীয় দুৰ্গোত্সৱৰ সময়ত তেওঁৰ ব্যস্ততাৰ অন্ত নাই। এই সময়ছোৱাত তেওঁৰ হাতেৰে নিৰ্মিত মা দুৰ্গাৰ প্ৰতিমাৰ বিপুল চাহিদা। পশ্চিম বংগৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ উৎসৱ দুৰ্গা পূজালৈ মাজত মাথো কেইটামান দিন বাকী থকা অৱস্থাত নূৰ মহম্মদৰ পৰা মা দূৰ্গাৰ মূৰ্তি বিচাৰি পূজা আয়োজক কমিটিয়ে মৃৎশিল্পীজনক হেঁচা দি আছে।
৫৮ বছৰীয়া নূৰ মহম্মদ চৌধুৰী হৈছে বংগৰ পূব মেদিনীপুৰ জিলাৰ হালদিয়াৰ এগৰাকী জনপ্ৰিয় ব্যক্তি। কলকাতাৰ উপকণ্ঠ অঞ্চলৰ বেছিভাগ পূজা সমিতিয়ে তেওঁৰ পৰা মা দুৰ্গা আৰু অন্যান্য দেৱতাৰ মূৰ্তি অৰ্ডাৰ কৰে। এইবাৰো নূৰ মহম্মদৰ অৰ্ডাৰ বহুত। তেওঁ কয় ‘এই সকলোবোৰ ঈশ্বৰৰ পৰা পোৱা উপহাৰ। মোৰ গুৰুৱে যি শিকাইছে সেয়া আজি কামত আহি আছে।'
নূৰ মইহম্মদে মূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰি থকা এক দৃশ্য
উল্লেখ্য যে, কলকাতাত এইবাৰ দুৰ্গা পূজাৰ পেণ্ডেল স্থাপনৰ বাবে আৰক্ষীয়ে ২৮০৮খন পূজা সমিতিক অনুমতি প্ৰদান কৰিছে। পূজা পেণ্ডেল প্ৰস্তুত কৰা আৰু ফিনিচিং টাচ দিয়াৰ কামত নিয়োজিত অধিকাংশ শ্ৰমিক হৈছে মুছলমান ব্যক্তি। তেওঁলোকে প্ৰতিটো পেণ্ডেলক ৰঙীন সাজ-সজ্জা আৰু পোহৰেৰে দৃষ্টিনন্দন কৰি তুলিছে। পূজা মণ্ডপৰ ওচৰে-পাজৰে স্থাপন কৰা খাদ্য আৰু অন্যান্য সামগ্ৰীৰ ষ্টলসমূহো অধিকাংশ মুছলমান ব্যৱসায়ীৰ। এইদৰে হিন্দুৰ অন্যতম প্ৰধান উৎসৱ দূৰ্গা পূজাই সমাজত ঐক্য, সংহতি আৰু ভাতৃত্ববোধৰ এনাজৰী কটকটীয়া কৰি আছে।
কলকাতা চুবুৰীৰ এজন যুৱক জাভেদে কয়, 'আমি ইমান দিনে দুৰ্গা পূজাৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছো।' তেওঁৰ লগত থিয় হৈ থকা কুৰবানে জাভেদৰ কথাত সমৰ্থন জনাই কয়, ‘এইবাৰ আমি আল্লাহৰ ওচৰত প্ৰাৰ্থনা কৰিছো যে পূজাৰ সময়ত যেন বৰষুণ নহয়, নহ’লে আমি লোকচানৰ সন্মুখীন হ’ম।’
দুয়োজনে দুৰ্গা পূজা উৎসৱৰ সময়ত সৰু সৰু দোকান পাতিছে। এজনে খেলনা আৰু আনজনে বেলুন বিক্ৰী কৰে। দূৰ্গা পূজাৰ সময়ছোৱা হৈছে চুবুৰীয়া ৰাজ্যৰ শ্ৰমিকসকলে আনন্দ চহৰলৈ আহি অধিক উপাৰ্জন কৰাৰ সঠিক সময়। এইবাৰ ঝাৰখণ্ড আৰু বিহাৰৰ বহু মুছলমান শ্ৰমিক দুৰ্গা পূজাৰ বাবে কলকাতালৈ আহিছে। বেছিভাগেই দেওঘৰৰ ৰাঁচীৰ গুমলা জিলা আৰু বিহাৰৰ পাটনা চাহিব জিলাৰ লোক। বহু বছৰ ধৰি দুৰ্গা পূজাৰ সময়ত কৰ্মসূত্ৰে তেওঁলোক কলকাতালৈ আহি আছে।
কলকাতাৰ এখন দুৰ্গা পূজা
তেওঁলোকে উৎসৱৰ ১৫ দিন আগতেই কলকাতা পাইছে। শ্ৰমিক হিচাপে কাম বিচাৰি দক্ষিণ কলকাতা আৰু হাওৰা ষ্টেচনৰ ফালে যায় আৰু নিজৰ নিজৰ সৰু সৰু ষ্টল স্থাপন কৰে। দুৰ্গা পূজাৰ পেণ্ডেলৰ বাহিৰত খেলনাৰ ষ্টল স্থাপন কৰে। পূজা কমিটীক নামমাত্ৰ মাচুল দি শ্ৰমিকসকলে পূজাৰ অন্তত আনন্দৰে ঘৰলৈ উভতি যায়। উল্লেখ্য যে, হালদিয়া মহকুমাৰ অন্তৰ্গত আন্দুলিয়া নামৰ ঠাইখনত ৫৮ বছৰীয়া নূৰ মহম্মদ চৌধুৰীয়ে যৌৱনৰ পৰাই বিভিন্ন ধৰণৰ মূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰি আহিছে। কেতিয়াবা দুৰ্গা, কেতিয়াবা সৰস্বতী, কেতিয়াবা গণেশ! এই মূৰ্তিবোৰ জীৱন্ত কৰি তুলিবলৈ নূৰ মহম্মদৰ আঙুলিবোৰ সদায় লৰচৰ কৰি থাকে। তেওঁ এই কামক ‘আল্লাহৰ পৰা উপহাৰ’ বুলি কয়।
মুৰ্ছিদাবাদ, মালদা, উত্তৰ আৰু দক্ষিণ দিনাজপুৰ, উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ২৪ পৰগনা, হাওৰা, আৰু নাদিয়া আদি জিলাত মুছলমানৰ বৃহৎ জনসংখ্যা আছে। মুৰ্ছিদাবাদ জিলাৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ৬৯.৫ শতাংশ, মালদাত ৫৩.৩ শতাংশ আৰু ডিঞ্জাপুৰৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণত ৪২.৮ শতাংশ মুছলমান লোক আছে। হালদিয়াৰ ৩০ শতাংশ আৰু নাদিয়া জিলাৰ ২৬ শতাংশ মুছলমান লোকেৰে ভৰি আছে। ৰাজধানী কলকাতাৰ সংলগ্ন উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ২৪ খন পৰগনা জিলাত মুছলমানৰ জনসংখ্যা ৩৬.১ শতাংশ। তথাপি, দুৰ্গা পূজাৰ সময়ত এই জিলাসমূহ পোহৰেৰে জিলিকিবলৈ আৰম্ভ কৰে। এইবাৰো এই জিলাকেইখনত বৃহৎ সংখ্যক দুৰ্গা পূজা উদযাপন কৰা হৈছে।
উল্লেখ্য যে, কলকাতাৰ দুৰ্গা পূজাক ২০২১ চনত ইউনেস্ক’ই মানৱতাৰ অস্পষ্ট সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য (Intangible Cultural Heritage of Humanity)ৰ প্ৰতিনিধি তালিকাত স্বীকৃতি দিছিল। এই মৰ্যাদাই বাঙালীসকলৰ দূৰ্গা পূজা উৎসৱ উদযাপনৰ উত্সাহ আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিছে। প্ৰতি বছৰে ইউনেস্ক’ৰ প্ৰতিনিধিয়ে দুৰ্গা পূজা চাবলৈ কলকাতা ভ্ৰমণ কৰে।
