পল্লব ভট্টাচাৰ্য্য
সহানুভূতি আৰু শান্তিৰ দৰে মৌলিক নীতিয়ে সমগ্ৰ বিশ্বতে ঘৃণাজনিত অপৰাধৰ বৃদ্ধি পোৱা জোৱাৰক প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। এই মূল্যবোধসমূহে সমাজ পৰিৱৰ্তনত কিদৰে অনুপ্ৰাণিত কৰিব পাৰে তাৰ এক স্পষ্ট প্ৰমাণ দাঙি ধৰিছে গুজৰাটৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত আই পি এছ বিষয়া বিনোদ মলে।
২০১৮ চনত মলে সাম্প্ৰদায়িক উত্তেজনাৰ মাজত শান্তি আৰু সহানুভূতিৰ প্ৰচাৰৰ বাবে উত্তৰ-প্ৰদেশৰ কুশীনগৰৰ পৰা মাঘৰ (Maghar) লৈ এক যাত্ৰা আৰম্ভ কৰে। এই পদক্ষেপে ঘৃণাৰ লক্ষণসমূহৰ প্ৰতি কেৱল সঁহাৰি জনোৱাতকৈ, ঘৃণাৰ মূল কাৰণসমূহ বুজি পোৱা আৰু সম্বোধন কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
সহানুভূতিৰ শক্তিঃ
সহানুভূতিয়ে আনৰ অনুভৱ বুজি পোৱা আৰু ইয়াক ভাগ কৰা বুজায়। পক্ষপাতিত্বৰ বাধাসমূহ ভাঙি গ্ৰহণযোগ্যতা আৰু বুজাবুজিৰ সংস্কৃতি গঢ়ি তোলাৰ বাবে ই এক শক্তিশালী আহিলা। সহানুভূতিৰ প্ৰসাৰ ঘটাই ব্যক্তিসকলে আনৰ মাজত ভাগ কৰা মানৱতাক চাবলৈ আৰম্ভ কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত বৈষম্য আৰু হিংসাৰ প্ৰতি প্ৰৱণতা হ্ৰাস পায়।
'বুদ্ধ চে কবীৰ টক' শীৰ্ষক যাত্ৰাৰ এক মূহুৰ্ত
শান্তি আৰু সহানুভূতিৰ প্ৰসাৰৰ বাবে আই পি এছ বিষয়া বিনোদ মলৰ এই যাত্ৰাৰ নাম হৈছে "বুদ্ধ চে কবীৰ টক" (Budh Se Kabir Tak)। ২০১৮ চনত কুশীনগৰ আৰু মাঘৰৰ মাজত এই যাত্ৰা আৰম্ভ হৈছিল। কুশনগৰ উত্তৰ প্ৰদেশৰ উত্তৰ-পূব প্ৰান্তীয় অঞ্চলত অৱস্থিত এখন চহৰ আৰু ঐতিহাসিক স্থান। এইখন বৌদ্ধ তীৰ্থস্থান য'ত গৌতম বুদ্ধৰ মহাপৰিনিৰ্বাণ আছিল।
আনহাতে, মাঘৰ উত্তৰ প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ সন্ত কবীৰ নগৰ জিলাৰ এখন চহৰ আৰু পঞ্চায়ত। ১৫ শতিকাৰ কবি-সাধু কবীৰ হৈছে হিন্দুসকলে বনোৱা সমাধি আৰু মুছলমানে বনোৱা মাজাৰ। দৰাচলতে মাঘৰক ঐতিহাসিকভাৱে ‘মাৰ্ঘৰন’ বুলি কোৱা হৈছিল, যাৰ অৰ্থ হৈছে বাটত অপহৰণ। ফলত কোনেও চহৰখনলৈ আহিব বিচৰা নাছিল। এবাৰ ডকাইতৰ দ্বাৰা অশান্তি পোৱা এজন সন্তই চহৰখনক গালি পাৰিছিল যে, ই এখন বন্যাৰ্ত ভূমি হ’ব আৰু ইয়াত লুটপাত কৰিবলৈ একোৱেই নাথাকিব। কোৱা হয় যে, সন্ত কবীৰে ইয়াত ধ্যান কৰিছিল আৰু সেই সময়ত প্ৰবল বৰষুণ হৈছিল। সেইদিনাৰ পৰা মাঘৰ আৰু উৰ্বৰ ভূমি নাছিল। তদুপৰি কবীৰে আনকি মাঘৰত মৃত্যুৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল যাতে নৰকলৈ যোৱাৰ এই বিশ্বাস ভাঙি যায়।
উত্তৰ প্ৰদেশৰ বৌদ্ধ তীৰ্থস্থান
'বুদ্ধ চে কবীৰ টক' (Buddha Se Kabir Tak) পদক্ষেপ যথেষ্ট তাৎপৰ্যপূৰ্ণ; কাৰণ ই বিভিন্ন সম্প্ৰদায়ৰ মাজত বুজাবুজি আৰু মমতাৰ পোষকতা কৰি ঘৃণাজনিত অপৰাধ আৰু সাম্প্ৰদায়িক উত্তেজনা মোকাবিলা কৰাৰ বাবে এক সক্ৰিয় পদ্ধতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। শান্তি-সম্প্ৰীতিৰ শিক্ষাৰ বাবে পৰিচিত বুদ্ধ আৰু কবীৰৰ দৰে ঐতিহাসিক ব্যক্তিৰ পৰা প্ৰেৰণা লৈ আৰম্ভ কৰা এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে সহানুভূতিৰ দিশত মন দৃঢ় কৰা আৰু নেতিবাচক চিন্তা হ্ৰাস কৰি অহিংসা আৰু আলোচনাৰ মাধ্যমেৰে সংঘাত নিৰাময় কৰা।১৯ নৱেম্বৰৰ পৰা মাঘৰ (Maghar)ৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা এইবাৰৰ যাত্ৰা ২৩ নৱেম্বৰত উত্তৰ-প্ৰদেশৰ গোৰখপুৰ মহাৰাজগঞ্জত অন্ত পৰিব। www.buddhasekabirtak.org ৱেবছাইটত এই কাৰ্যসূচীৰ বিষয়ে বিতং তথ্য সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে।
১৯৯৪ চনৰ গণহত্যাৰ পিছত ৰুৱাণ্ডাৰ মিলন প্ৰচেষ্টা, ১৯৯৮ চনৰ গুড ফ্ৰাইডে চুক্তিৰ উত্তৰ আয়াৰলেণ্ডৰ শান্তি প্ৰক্ৰিয়া, নব্য-নাজীবাদৰ প্ৰতি জাৰ্মানীৰ দৃষ্টিভংগী আৰু বৰ্ণবৈষম্যৰ অন্ত পৰাৰ পিছত দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সত্য আৰু মিলন আয়োগৰ দৰে কেইবাটাও বিশ্বব্যাপী সহানুভূতি আৰু শান্তি পদক্ষেপ হৈছে এনে কাৰ্যসূচীৰ শক্তি প্ৰদৰ্শন। বিনোদ মলৰ যাত্ৰা আৰু বিশ্বব্যাপী দৃষ্টান্তই দেখুৱাইছে যে, সহানুভূতি আৰু শান্তি কেৱল বিমূৰ্ত আদৰ্শ নহয় বৰঞ্চ ঘৃণাজনিত অপৰাধৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ এক ব্যৱহাৰিক আহিলা।
'বুদ্ধ চে কবীৰ টক' শীৰ্ষক অনুষ্ঠানৰ এক মূহুৰ্ত
বুজাবুজি আৰু গ্ৰহণযোগ্যতাক প্ৰসাৰিত কৰি সমাজে ঘৃণাক ইন্ধন যোগোৱা পক্ষপাতিত্বসমূহ ভাঙি পেলাব পাৰে। ব্যক্তি আৰু সম্প্ৰদায়ে এই লক্ষ্যসমূহৰ দিশত কাম কৰাৰ লগে লগে তেওঁলোকে এনে এখন পৃথিৱীত অৰিহণা যোগায়, য’ত ঘৃণা আৰু বিভাজনৰ ওপৰত শান্তি আৰু সহানুভূতিৰ প্ৰাধান্য থাকে। বিশ্বব্যাপী উদাহৰণৰ পৰা পোৱা শিক্ষাই দেখুৱাইছে যে, শান্তিৰ পথটো প্ৰত্যাহ্বানমূলক হ’লেও ই প্ৰয়োজনীয় আৰু সাধনযোগ্য।
বাৰাক ওবামা (Learning to stand in somebody else’s shoes, to see through their eyes, that’s how peace begins) আৰু মহাত্মা গান্ধী (An eye for an eye only ends up making the whole world blind) ৰ বিখ্যাত উক্তিয়ে এনে যাত্ৰাৰ ফলপ্ৰসূতা উপযুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰিছে।
(লেখক অসম চৰকাৰৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত আৰক্ষী সঞ্চালক প্ৰধান; অসম লোকসেৱা আয়োগৰ প্ৰাক্তন অধ্যক্ষ আৰু 'আৱাজ-দ্য ভইচ অসম'ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া)
