মনছুৰুদ্দিন ফৰিদী / নতুন দিল্লী
কেৱল আলোচনাৰ পথেই পাৰস্পৰিক দূৰত্ব দূৰ কৰিব পাৰে, কিন্তু আলোচনাৰ বাবে বিশ্বাস থাকিব লাগিব। বিশ্বাস অবিহনে কোনো কথা-বতৰা সম্ভৱ নহয়। এইটো কেৱল মুছলমানৰ বাবে নহয়, সকলোৰে বাবে প্ৰযোজ্য। আমি ইজনে সিজনৰ বাবে মাত মাতিব লাগিব। শেহতীয়াকৈ আৰএছএছৰ মূৰব্বী মোহন ভাগৱতে যিখিনি কথা ক'লে, সেয়া এক ডাঙৰ বাৰ্তা। কনষ্টিটিউচন ক্লাবত অনুষ্ঠিত নয়ে ডুনিয়া নেচনেল ফ’ৰামৰ এক কাৰ্যসূচীত দেশৰ আগশাৰীৰ ৰাজনীতিবিদ আৰু বুদ্ধিজীৱীসকলে এই মতামত প্ৰকাশ কৰে।
অনুষ্ঠানত অধিকাংশ বক্তাই দৃঢ়তাৰে কয় যে অৰ্থপূৰ্ণ আলোচনাৰ বাবে কেৱল মৌখিক আশ্বাস নহয়, শান্তি আৰু মিলনৰ প্ৰকৃত প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন হয়। এই আলোচনা চক্ৰত আৰ এছ এছৰ কৰ্মী ৰাকেশ সিনহা, সাংসদ মনোজ ঝা, প্ৰাক্তন কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী ছলমান খুৰশ্বিদ, সাংসদ ইকৰা হাছান, বিখ্যাত সাহিত্যিক মুজিবুৰ ৰহমান আৰু সুপৰিচিত সাংবাদিক শ্বাহিদ আহমেদ ছিদ্দিকীয়েকে ধৰি বিভিন্ন মতাদৰ্শৰ ৰাজনীতিবিদ আৰু বুদ্ধিজীৱীসকলে অংশগ্ৰহণ কৰে।
নিউ ৱৰ্ল্ড ফ’ৰামৰ মুৰব্বীগৰাকীয়ে শিক্ষা, সংবাদ মাধ্যম আৰু অন্যান্য গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়সমূহৰ ওপৰত ধাৰাবাহিক আলোচনা অনুষ্ঠিত কৰাৰ পৰিকল্পনা ঘোষণা কৰে। তেওঁ কয় যে দেশৰ মুছলমানসকলৰ সমস্যা সমাধানৰ একমাত্ৰ পথ হৈছে আলোচনা। এই পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰাৰ অতি প্ৰয়োজন। এই পদ্ধতিয়ে কেৱল ভুল বুজাবুজি দূৰ কৰাই নহয়, ইয়াৰ দ্বাৰা দূৰত্বও নাইকিয়া হ’ব। এই আলোচনা চক্ৰত প্ৰতিটো মতাদৰ্শক সমৰ্থন কৰা ব্যক্তিত্বৰ অংশগ্ৰহণক তেওঁ এই পদক্ষেপৰ সফলতাৰ ইংগিত হিচাপে বিবেচনা কৰে।
জেষ্ঠ কংগ্ৰেছ নেতা ছলমান খুৰছিদ
কংগ্ৰেছৰ জ্যেষ্ঠ নেতা ছলমান খুৰছিদে বাহাদুৰ শ্বাহ জাফৰৰ এটা কবিতাৰে ভাষণ আৰম্ভ কৰে। তেওঁ কয় যে আজি এই বৈঠকত যিবোৰ কথা আলোচনা কৰা হৈছে, সেইবোৰ সমগ্ৰ দেশতে হওক, তেতিয়া নিশ্চিতভাৱে এটা ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন হ’ব৷ এইধৰণৰ কথা-বতৰা অব্যাহত ৰাখিবলৈ আমি চেষ্টা কৰা উচিত। অৱশ্যে যোগাযোগৰ অভাৱ হোৱাটো সঁচা কথা, কিন্তু কিয় এনেকুৱা হৈছে সেয়া সকলোৱে জানে। এতিয়ালৈকে চলি থকা আলোচনাবোৰৰ অন্ত পৰি যাব। গতিকে ইয়াৰ বিষয়ে একো কোৱাৰ প্ৰয়োজন নাই। আমি যি অনুভৱ কৰো, যি বুজি পাওঁ, যি জানো, সেই কথা কিয় উল্লেখ কৰিব লাগে?
এই কথা উল্লেখ কৰিলে আলোচনা প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰভাৱ পৰিব। গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল যোগাযোগৰ বাবে আৱেগ আৰু বিশ্বাস অতি প্ৰয়োজনীয়। তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ কৃষ্ণাংগ নেতা নেলছন মেণ্ডেলাৰ কথা উল্লেখ কৰি কয় যে ২৫ বছৰ কাৰাগাৰত কটাবলগীয়া হোৱাৰ পিছত যেতিয়া তেওঁ ওলাই আহিছিল তেতিয়া মেণ্ডেলাই কাৰো বিৰুদ্ধে এটা শব্দও কোৱা নাছিল। আমি সকলো কথা আলোচনা কৰি আগবাঢ়িম। আমি একেলগে থাকিব লাগিব।
ছলমান খুৰশ্বিদে কয় যে যদি আমি ভাৰতৰ কথা কওঁ তেন্তে আমি সদায় একেলগে আছো আৰু সদায় একেলগে থাকিম, কিন্তু আমি এই বাস্তৱতা বুজিব লাগিব যে এশ বছৰৰ আগতে কোনে কি কৰিছিল? এই কথা সঁচা নহয়। আমাক কোনেও দোষ দিব নোৱাৰে। আজি যি হৈছে তাৰ বাবে আমি আপোনালোকক দোষ নিদিওঁ, কিন্তু আশা কৰিব পাৰো যে আজি যি ঘটি আছে তাক বন্ধ কৰিবলৈ আমি কিবা এটা কৰিব পাৰিম। যদি এনেকুৱা নহয় তেন্তে কোনো আলোচনা হ’ব নোৱাৰে।
ছলমান খুৰশ্বিদে পুনৰ কয় যে শেহতীয়াকৈ আৰ এছ এছৰ মুৰব্বী মোহন ভাগৱতে তেওঁৰ সমাজ আৰু অনুগামীসকলক যি বাৰ্তা দিবলৈ চেষ্টা কৰিছে সেয়া অতি ভাল কথা, কিন্তু আপোনালোকে আপোনাৰ পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰি আমাৰ পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰা উচিত।
সাংসদ ইকৰা হাছান
এনে বাৰ্তা দিবলৈ আমাৰ কোনো নাই। কোনোবাই আমি এক আৰু হৈ থাকিম বুলি ক’লে শুনি ভাল লাগে। কিন্তু বাস্তৱ কথাটো হ’ল যে আমি একত্ৰিত নহয়। সেয়াই বাস্তৱ। তেওঁ কয় যে আমি কি হৈছিল পাহৰিব পাৰো। কিন্তু চৰ্তটো হ’ল যে পুনৰ এনেকুৱা হ’ব নালাগে। ৰাকেশ সিনহাক সম্বোধন কৰি তেওঁ কয় যে এই ক্ষেত্ৰত আপুনি উদ্যোগ ল’ব পাৰে, গতিকে মই আপোনাৰ লগত আছো।
ইফালে, সমাজবাদী পাৰ্টিৰ সাংসদ ইকৰা হাছানে কয় যে এই আলোচনা চক্ৰৰ বিষয়টো দেখি মোৰ মনলৈ অহা চিন্তাবোৰ আছিল যে আমি দুটা ফ্ৰণ্টত কাম কৰিব লাগিব। বাহ্যিক বিষয় এটা আছে, য’ত আমাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হৈছে। এইবোৰ বৰ বেয়া কথা। বিশেষকৈ ৰাষ্ট্ৰীয় সংবাদ মাধ্যমৰ দ্বাৰা। দ্বিতীয়টো আভ্যন্তৰীণ বিষয়, যিটো আমাৰ অভাৱৰ বিষয়, যাৰ বাবে আমি নিজৰ ভিতৰলৈ চাব লাগিব, যদিহে আমি অনুভৱ কৰা অভাৱবোৰ আঁতৰাব লাগে। এই কাম কৰিবলৈ দেশ একত্ৰিত হ’ব লাগিব।
আমি একেলগে বহি অভাৱ-অভিযোগৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিব লাগিব। যদি আমি সিদ্ধান্ত লওঁ যে আমি ভাল কাম কৰিব পাৰো নেকি, তেন্তে পৰিস্থিতি সলনি হ’ব পাৰে। আমি সমাজৰ বাহিৰৰ কোলাহলপূৰ্ণ মানুহৰ লগত মোকাবিলা কৰিব নালাগিব। যদি আমি বাহ্যিক প্ৰতিনিধিত্বৰ কথা কওঁ, য’ত এটা ভুল ধাৰণা সৃষ্টি হৈছে, তেন্তে ইয়াক শুধৰাবলৈ আটাইতকৈ বেছি শিক্ষাৰ প্ৰয়োজন। আমাৰ মাজৰ পৰা সকলো ওলাই আহক, আমি সকলোৱে চেষ্টা কৰিম।
আমি কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিম যাতে আমাৰ ভৱিষ্যত প্ৰজন্মই উন্নত শিক্ষা লাভ কৰিব পাৰে আৰু এনে ঠাইলৈ যাব পাৰে য’ত তেওঁলোকে নিজকে ভালদৰে প্ৰতিনিধিত্ব কৰা দেখিব পাৰে।
ইকৰা হাছানে কয় যে গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল মোৰ আৰু আন কোনো সম্প্ৰদায়ৰ মাজত কোনো বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। আমাৰ সকলোৰে ইতিহাস একে। আমি এখন দেশৰ নাগৰিক। আমাৰ মাজত যি ঘৃণাৰ বীজ সিঁচিছে সেয়া হৈছে মাত্ৰ কিছুমান মানুহে আগবাঢ়ি যাবলৈ কৰা ৰাজনীতি। এনে সময়ত আমি আলোচনাক আগুৱাই নিব লাগে। আমি পাৰস্পৰিক সম্প্ৰীতিৰ প্ৰসাৰ ঘটোৱা উচিত। এই কাম কেৱল নিজৰ সম্প্ৰদায়ৰ লগত নহয় আন সম্প্ৰদায়ৰ সৈতেও কৰিব লাগে।
ইকৰা হাছানে আৰু কয় যে মই এইটোও ক’ব বিচাৰো যে মই কৈৰানা সংসদীয় সমষ্টিৰ পৰা নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি জয়ী হৈছিলো। কিন্তু আপুনি জানি আচৰিত হ’ব যে এই অঞ্চলত মাত্ৰ ৩০% মুছলমান আৰু ৭০% অমুছলমান লোক আছে। নিৰ্বাচনৰ আগতে মোক কোৱা হৈছিল যে অমুছলমানৰ পৰা কমেও ডেৰ লাখ ভোট পাব লাগিব। তেতিয়া মই জাতি-ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সকলোৰে কাষ চাপিছিলো। প্ৰতিটো সম্প্ৰদায়লৈ সহায়ৰ হাত আগবঢ়ালোঁ আৰু মই সফল হ'লোঁ।
ইকৰা হাছানে কয় যে আমাৰ মাজত বহু দেৱাল স্থাপন কৰা হৈছে। যদিও আমাৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ বাবে আলোচনাৰ পদক্ষেপৰ প্ৰয়োজন। আচলতে দেশৰ সংবাদ মাধ্যম আৰু ৰাজনীতিত একাংশ লোকে বিষবাষ্প বিয়পাইছে।
বুদ্ধিজীৱি ইফতিখাৰ আহমেদ
তেওঁ লগতে কয় যে মুছলমানসকলক সমাজত আগবাঢ়ি যোৱাত বাধা দিয়া হৈছে, আনহাতে মুছলমানসকলে ইমানেই নীচ অনুভৱ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে যে তেওঁলোক মৌলবাদীসকলৰ অংশ হৈ পৰে। পৰিস্থিতি এনেকুৱা যে সকলোৱে নিজৰ নিজৰ সম্প্ৰদায়ৰ ভিতৰতে নিজকে আৱদ্ধ ৰাখিব বিচাৰে, কিন্তু এইটো এটা বিপদজনক ধাৰা, যিটো আমি বন্ধ কৰিব লাগিব। আমি নিৰ্ভীক হ’ব লাগিব। গংগা-জামুনি সভ্যতাক ৰক্ষা কৰিব বিচৰা মানুহবোৰ একত্ৰিত হ’ব লাগিব। আমি সকলোৱে ইজনে সিজনৰ বাবে মাত মাতিব লাগিব।
আনহাতে, বিশিষ্ট বুদ্ধিজীৱী ড° খোৱাজা ইফতিখাৰ আহমেদে দেশৰ ইতিহাসৰ কথা উল্লেখ কৰি কয় যে এই ৭৫ বছৰত আমি সমস্যাটো আৰু অধিক ভয়াৱহ কৰি তুলিছো। সমস্যাটো জটিল হৈ পৰিছে যদিও কিমানজনে ইয়াৰ সমাধান কৰিছে? এই প্ৰশ্নৰ উত্তৰ আপুনি নিজেই বিচাৰি উলিয়াব লাগে। আমি সদায় মুছলমানৰ ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক সমস্যাৰ ওপৰত অগণন আলোচনা চক্ৰ আৰু কাৰ্যসূচী আয়োজন কৰি আহিছো, কিন্তু কি হ’ল?
প্ৰায় ৪০ বছৰ ধৰি তেওঁ হিন্দুৰ কথা শুনিবলৈ ইচ্ছা কৰা নাছিল। এটা সময়ত মুছলিম লীগৰ দুজন সদস্য আছিল। একে সময়তে বিজেপিৰ মাত্ৰ দুজন সদস্যইহে নিৰ্বাচনত পৰাস্ত হয়। তেওঁ আৰু কয় যে আপোনালোক সকলোৱে বলৰাজ মাধোকক চিনি পায়। তেওঁ অতি কঠোৰ কথা কোৱাৰ বাবে পৰিচিত আছিল।
আমি য’তেই কথা পাতিছিলো, সদায় হিন্দু, হিন্দু, হিন্দু বুলি কৈছিলো। তেওঁ যেতিয়া নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল, তেতিয়া তেওঁৰ সমষ্টিত নব্বৈ শতাংশ হিন্দু ভোটাৰ আছিল। কিন্তু তেওঁ ৫৬১ টা ভোট লাভ কৰে। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল হিন্দুসকলে নিজেই তেওঁলোকৰ আদৰ্শ আৰু যুক্তি প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল।
আৰএছএছৰ কৰ্মী ৰাকেশ সিনহা
ড° খোৱাজা ইফতিখাৰ আহমেদে কয় যে এই দেশৰ মাদকতা আমি বুজি নোপোৱাটো দুৰ্ভাগ্যজনক। মুছলমানক মুছলমানলৈ ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ সময়ত আমি সংখ্যাগৰিষ্ঠক হিন্দু হ’বলৈ শিকাইছিলো। আজি আমি তাৰ শাস্তি ভোগ কৰি আছো। ভাৰতৰ ভৱিষ্যত উজ্জ্বল হোৱাত কোনো সন্দেহ নাই। ইয়াৰ পৰিসংখ্যা উপলব্ধ। কেৱল এয়াই নহয়, আমেৰিকাই আমাৰ বুদ্ধিমত্তাৰ সুবিধা লৈ প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে বিকাশ ঘটাইছে। আপুনি আমেৰিকাৰ ডাঙৰ ডাঙৰ প্ৰতিষ্ঠানবোৰলৈ চাওক, কোম্পানীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ মূৰব্বীবোৰলৈ চাওক। ভাৰতীয়সকলে সকলোতে কাম কৰি আছে।
মুছলমানৰ ৰাজনৈতিক চিন্তাধাৰাক সমালোচনা কৰি তেওঁ কয় যে আমি অভিযোগ কৰিছিলো যে বিজেপিয়ে মুছলমানক টিকট নিদিয়ে, কিন্তু যেতিয়া তেওঁলোকে টিকট দিছিল তেতিয়া তেওঁলোকে কৈছিল যে এইজন প্ৰাৰ্থীক সফল হ’বলৈ দিয়া উচিত নহয়।
আৰ এছ এছৰ বিষয়ববীয়া ৰাকেশ সিনহাই মতাদৰ্শগত আৰু ৰাজনৈতিক ভিত্তিত আলোচনাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। তেওঁ সকলো শ্ৰেণীৰ লোকক একত্ৰিত হৈ অৰ্থপূৰ্ণ কথা-বতৰাত লিপ্ত হ’বলৈ আহ্বান জনায়। বহুসংস্কৃতিৰ সমাজৰ কথা কোৱাটো সহজ যদিও চৰ্চা কৰাটো কঠিন বুলিও তেওঁ উল্লেখ কৰে।
তেওঁ কয় যে ২০১৮ চনৰ পৰা আৰ এছ এছৰ মুৰব্বী মোহন ভাগৱতে দেশৰ কাহিনী সলনি কৰিবলৈ অহৰহ চেষ্টা কৰি আহিছে। ধৰ্মনিৰপেক্ষতাৰ কথা কওঁতে তেওঁ কয় যে আমাৰ ওচৰত আলবেনিয়াৰ উদাহৰণ আছে, য’ত ৭০% মুছলমান আৰু ৩০% খ্ৰীষ্টান, কিন্তু তেওঁলোকৰ ধৰ্মনিৰপেক্ষতা ইমানেই শক্তিশালী যে দেশখনৰ দুয়োটা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। তেওঁলোকৰ সামাজিক জীৱনত কোনো পাৰ্থক্য নাই। ভাৰতে এই আৰ্হি স্থাপন কৰিব নোৱাৰেনে?
