চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জিনপিঙৰ সৈতে মহম্মদ ইউনুছ, দ্বিতীয় ছবিত অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা
আৱাজ দ্য ভইচ অসম ব্যুৰ'
বাংলাদেশ চৰকাৰৰ মুৰব্বী মহম্মদ ইউনুছৰ শেহতীয়া এক মন্তব্যত অসমকে ধৰি সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতক সামৰি ‘বৃহত্তৰ বাংলা' গঠনৰ বাবে ভাৰতবিৰোধী স্থিতি লৈ অহা মৌলবাদী শক্তিৰ ষড়যন্ত্র প্রকাশ পোৱাৰ পিছতে তীব্ৰ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰিছে শাসক-বিৰোধী উভয় পক্ষৰ নেতাসকলে।
সকলোৱে আশংকা কৰিছে যে শিলিগুৰি কৰিডৰ এলেকাত বাংলাদেশ আৰু নেপালৰ মাজৰ দূৰত্ব প্রায় ষাঠি কিলোমিটাৰ আৰু বাংলাদেশৰ পৰা ভূটানৰ কাষৰীয়া চীনৰ ভূখণ্ডলৈ দূৰত্ব প্রায় এশ কিলোমিটাৰ। ফলত যদিহে চীনে বাংলাদেশত ঘাটি পাতি গজগজীয়া হয়, তেন্তে সময়ত আগ্রাসী দেশখনে অতি সহজেই ‘চিকেন নেক' দখল কৰিব পাৰিব।
চীনক বজাৰ দখলৰ বাবে আমন্ত্ৰণ জনাই বাংলাদেশৰ অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুৰব্বী মহম্মদ ইউনুছে উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলক ‘লেণ্ড লকড' এলেকা বুলি আখ্যা দিয়া মন্তব্যক গৰিহণা দিছে অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিমন্তবিশ্ব শৰ্মাই। উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলক লেণ্ড লকড বুলি অভিহিত কৰি আৰু বাংলাদেশ সমুদ্ৰৰ অভিভাৱক বুলি দেশখনৰ অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুৰব্বী মহম্মদ ইউনুছে আগবঢ়োৱা মন্তব্য আপত্তিজনক বুলি শৰ্মাই অভিহিত কৰে।
সমগ্ৰ বিষয়টোক লৈ মুখ্যমন্ত্রী শর্মাই কয়—'উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল লেণ্ড লকড হয়। কিন্তু আমি লেণ্ড লকড নোহোৱা কৰিব পাৰো। যদি 'চিকেন নেক'ৰ তলেদি আণ্ডাৰ গ্ৰাউণ্ড ৰে'লৱে কৰিডৰ নিৰ্মাণ কৰিব পাৰো, ৰাস্তা বনাব পাৰো, ভুটানেদি যদি আৰু এটা ৰাস্তা ভাৰতবৰ্ষৰ উত্তৰ-পূৰ্বৰ মূল ভূখণ্ডলৈ নিৰ্মাণ কৰিব পাৰো, তেন্তে পৰিবেশৰ পৰিবৰ্তন হ'ব। মহম্মদ ইউনুছে যি বক্তব্য প্ৰদান কৰিছে, সেয়া পাতলকৈ লোৱা উচিত নহয় । মই ভাবো ভাৰত চৰকাৰে এইক্ষেত্ৰত শক্তিশালী পদক্ষেপ ল'ব।'
চীন আৰু বাংলাদেশৰ মাজত শেহতীয়াকৈ অনুষ্ঠিত দ্বিপাক্ষিক বৈঠকৰ এক দৃশ্য
ইফালে, উত্তৰ-পূব আৰু চীন সন্দৰ্ভত মহম্মদ ইউনুছে আগবঢ়োৱা মন্তব্য উদ্বেগজনক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে গ্রহণযোগ্য নহয় বুলি মন্তব্য কৰিছে সাংসদ গৌৰৱ গগৈয়ে। সামাজিক মাধ্যমযোগে সাংসদ গগৈয়ে কয় যে যিখন ৰাষ্ট্ৰৰ স্বাধীনতাৰ হকে ভাৰতবৰ্ষই সক্রিয়ভাৱে সমর্থন জনাইছিল, সেইখন ৰাষ্ট্ৰই নিৰাপত্তা পৰিপন্থী অৱস্থানে ভাৰতৰ বৈদেশিক নীতি দুৰ্বল হোৱাটোকে প্রতিফলন ঘটাইছে।
উল্লেখ্য যে, চীন ভ্ৰমণৰ সময়ত বাংলাদেশৰ অন্তৱৰ্তীকালীন মূৰব্বী মহম্মদ ইউনুছে বেইজিঙক প্ৰত্যক্ষভাৱে আহ্বান জনাইছে যে বাংলাদেশক তেওঁলোকে উৎপাদন, লজিষ্টিক আৰু বাণিজ্যৰ ক্ষেত্ৰত মূল আঞ্চলিক অংশীদাৰ হিচাপে স্থান দিয়ক। বাংলাদেশৰ জৰিয়তে চীনৰ গভীৰ অৰ্থনৈতিক সংযোগক আমন্ত্ৰণ জনাই ইউনুছে কয়, “সাত ভগ্নী বুলি জনাজাত পূব ভাৰতৰ সাতখন ৰাজ্য সম্পূৰ্ণৰূপে ভূমিৰে আৱদ্ধ। সমুদ্ৰ ঢুকি পাবলৈ তেওঁলোকৰ কোনো উপায় নাই। আমি সাগৰৰ একমাত্ৰ গেটৱে (প্ৰৱেশদ্বাৰ)। সেয়ে চীনে এই অঞ্চলসমূহত অৰ্থনীতিৰ বিস্তাৰ ঘটাব পাৰে।"
বাংলাদেশ চৰকাৰৰ মুৰব্বী মহম্মদ ইউনুছৰ এই মন্তব্যত অসমকে ধৰি সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতক সামৰি ‘বৃহত্তৰ বাংলা' গঠনৰ বাবে ভাৰতবিৰোধী স্থিতি লৈ অহা মৌলবাদী শক্তিৰ ষড়যন্ত্র প্রকাশ পাইছে। চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপ্ৰধান জি জিনপিঙৰ লগত আলোচনা কৰাৰ পিচত ইউনুছে উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সাতোখন ৰাজ্যক বিদেশী ৰাষ্ট্ৰৰে আগুৰা আবদ্ধ এলেকা বুলি উল্লেখ কৰে আৰু এই ৰাজ্যসমূহত অর্থনৈতিক প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিবলৈ চীনক মুকলিকৈ আহ্বান জনালে।
ভাৰতৰ ভূখণ্ড দখলৰ বাবে চীনে গ্রহণ কৰি অহা আগ্রাসী নীতি আৰু বাংলাদেশত ভাৰতবিৰোধী মৌলবাদী শক্তিসমূহ সক্ৰিয় হৈ উঠাৰ সময়তে উত্তৰ-পূব ভাৰতত প্ৰভাৱ বৃদ্ধি কৰিবলৈ চীনক আহ্বান জনাই বাংলাদেশ চৰকাৰৰ মুৰব্বী মহম্মদ ইউনুছে উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ প্ৰতি ভাবুকি সৃষ্টি কৰিলে। চীন ভ্ৰমণ কৰা ইউনুছে শেহতীয়াকৈ বেইজিঙৰ পৰাই ঘোষণা কৰিলে যে উত্তৰ-পূবৰ সাতখন ৰাজ্য ‘লেণ্ডলকড’। এই ৰাজ্যকেইখন জলভাগেৰে আগুৰা সমুদ্র সংযোগ নাই। বাংলাদেশে এই এলেকাটোৰ বাবে সমুদ্র পথৰ অভিভাৱক আৰু সেয়ে চীনে এই এলেকাত অৰ্থনীতিৰ বিস্তাৰ ঘটাব পাৰে বুলি কয় ইউনুছে।
ভাৰতৰ শিলিগুৰি ক'ৰিডৰ অথবা 'চিকেন নেক'ৰ নক্সা
উল্লেখ্য যে, উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ লগত দেশত মূল ভূখণ্ডৰ সংযোগী শিলিগুৰি কৰিডৰ তথা 'চিকেন নেক' এলেকাটো দখল কৰি দেশখনক দ্বিখণ্ডিত কৰাৰ চীনৰ সামৰিক ৰণনীতি কৌশল নতুন কথা নহয়। এই শিলিগুৰি দখল কৰাৰ উদ্দেশ্যে চীনে ডোকলামত আগ্রাসন চলাই ভাৰতৰ লগত সংঘাতত এনে এটা স্পৰ্শকাতৰ তথা দেশৰ আভ্যন্তৰীণ নিৰাপত্তা আৰু প্ৰতিৰক্ষাৰ লগত জড়িত বিষয়টোৰ প্ৰতি ভাবুকি সৃষ্টি কৰিছে বাংলাদেশ চৰকাৰৰ মুৰব্বী তথা উপদেষ্টা মহম্মদ ইউনুছে কৰা মন্তব্যই।
ইতিমধ্যে পাকিস্তানৰ লগত হাত মিলোৱা চৰকাৰখনে চীনৰ লগ হৈ ভাৰতত বিৰোধী স্থিতি অধিক গভীৰ কৰি তুলিছে সেয়া বাংলাদেশৰ চৰকাৰৰ মুৰব্বীজনৰ মন্তব্যতে প্ৰকট হৈ পৰিল। চীন ভ্ৰমণৰত ইউনুছে মঙলবাৰে ৰাষ্ট্ৰপতি জিনপিঙৰ লগত আলোচনাত মিলিত হৈছিল আৰু তাৰ পিচতে তেওঁ সংবাদ মাধ্যমৰ আগত এক প্ৰকাৰে ভাৰতৰ নিৰাপত্তাৰ প্ৰতি ভাবুকি সৃষ্টি কৰা মন্তব্য কৰে।
বেইজিঙৰ মাটিত থিয় হৈ তেওঁ কয়— ‘ভাৰতৰ পূব প্ৰান্তৰৰ সাতখন ৰাজ্যক ‘ছেভেন ছিষ্টাৰ্ছ' বুলি কোৱা হয়। এই বৃহৎ অঞ্চল পাহাৰ আৰু স্থলভাগেৰে আগুৰা। সমুদ্র পথেৰে যোগাযোগ কৰাৰ কোনো সুবিধা নাই। বাংলাদেশেই হ'ল এই এলেকাটোৰ সমুদ্রপথৰ অভিভাৱক। সেয়ে এই এলেকাত চীনে অৰ্থনীতিৰ বিস্তাৰ ঘটাব পাৰে।'
ভাৰতৰ আগশাৰীৰ অৰ্থনীতিবিদ তথা প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ অৰ্থনৈতিক পৰামৰ্শদাতা পৰিষদৰ সদস্য সঞ্জীৱ সন্যালে চীনৰ সন্মুখত মহম্মদ ইউনুছে ভাৰতৰ আভ্যন্তৰীণ ক্ষেত্ৰৰ প্ৰসংগ উত্থাপন কৰাক লৈ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰে। “আমোদজনক কথাটো হ’ল যে ভাৰতৰ ৭খন ৰাজ্য ভূমিৰে আবদ্ধ (landlocked) বুলি ইউনুছে চীনৰ ওচৰত উল্লেখ কৰিছে। বাংলাদেশত বিনিয়োগ কৰিবলৈ চীনক আদৰণি জনোৱা হৈছে, কিন্তু ভাৰতৰ ৭খন ৰাজ্য ভূমি আবদ্ধ হোৱাৰ তাৎপৰ্য সঠিকভাৱে কি?” সঞ্জীৱ সন্যালে এইদৰে প্ৰতিক্ৰিয়া ব্যক্তি কৰে।
চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জি জিনপিঙৰ উপস্থিতিত বাংলাদেশে চীনৰ সৈতে ৯খন চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰাৰ সময়তে মহম্মদ ইউনুছে এই মন্তব্য আগবঢ়ায়। এই চুক্তিসমূহে অৰ্থনৈতিক আৰু কাৰিকৰী সহযোগিতা, আন্তঃগাঁথনি, সংবাদ মাধ্যম, সংস্কৃতি আৰু স্বাস্থ্য খণ্ডক সামৰি লৈছে। বাংলাদেশে পূৰ্বতে হাছিনা চৰকাৰৰ অধীনত ভাৰতৰ সৈতে জড়িত থকা তীস্তা নদীৰ বিস্তৃত ব্যৱস্থাপনা আৰু পুনৰুদ্ধাৰ প্ৰকল্প আৰু মংলা বন্দৰ আধুনিকীকৰণৰ পদক্ষেপত চীনৰ অংশগ্ৰহণকো আদৰণি জনায়।
বাংলাদেশ আৰু চীনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা
ইউনুছে এই বৈঠকখনত ২০২৪ চনৰ হিংসাত্মক ছাত্ৰ আন্দোলনৰ প্ৰসংগ উত্থাপন কৰে আৰু চীনক শান্তি আৰু সুস্থিৰতা নিশ্চিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বৃহত্তৰ ভূমিকা ল’বলৈ আহ্বান জনাইছে। তেওঁ চীনক জল ব্যৱস্থাপনাৰ বিশেষজ্ঞ বুলি অভিহিত কৰি ইয়াৰ বাবে চীনৰ সমৰ্থনকো অনুৰোধ জনায় আৰু বেইজিঙৰ পৰা ৫০ বছৰীয়া এক পৰিকল্পনা বিচাৰে।
জি জিনপিঙে বাংলাদেশক “বিশ্বাসযোগ্য প্ৰতিবেশী” বুলি অভিহিত কৰি ২০২৮ চনলৈকে বাংলাদেশৰ সামগ্ৰীৰ বাবে শূন্য শুল্ক প্ৰৱেশ নিশ্চিত কৰে। তেওঁ মুক্ত বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগ চুক্তিৰ ওপৰত আলোচনাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায় আৰু অধিক বিনিয়োগ সমৰ্থনৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে। ইউনুছে আৰু কয় যে চীনৰ ঋণৰ সুতৰ হাৰ ৩%ৰ পৰা ১–২%লৈ হ্ৰাস কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিশ্ৰুতি মাচুল ৰেহাই দিয়া হ'ব। তেওঁ বাংলাদেশক আমেৰিকাৰ শুল্ক ক্ষতিপূৰণ কৰিব বিচৰা চীনা নিৰ্মাতাসকলৰ বাবে স্থানান্তৰ ঘাটি হিচাপে প্ৰক্ষেপ কৰে।
উল্লেখ্য যে, চীনে যোৱা কেইমাহমানত ঢাকাৰ পৰা উপদেষ্টা, বিৰোধী নেতা, কঠোৰ ধৰ্মীয় গোটকে ধৰি একাধিক প্ৰতিনিধি দলক আতিথ্য প্ৰদান কৰিছে। ইউনুছে এতিয়া বেংককত অনুষ্ঠিত হ’বলগীয়া বিমষ্টেক শীৰ্ষ সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ কথা আছে, য’ত তেওঁ ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ সৈতে বৈঠকত মিলিত হোৱাৰ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছে। অৱশ্যে, ভাৰতে এতিয়াও এই বৈঠকৰ নিশ্চয়তা দিয়া নাই। বেইজিঙে অঞ্চলটোত নিজৰ ভূমিকা সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ সময়তে বাংলাদেশক লৈ ইউনুছৰ স্থিতিয়ে ঢাকাৰ কূটনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক দিশৰ স্পষ্ট পৰিৱৰ্তনৰ সংকেত দিছে।
.webp)
